نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسنده
دانشیار گروه زبان و ادبیّات عربی دانشگاه بیرجند، ایران
چکیده
توجّه به جایگاه و ویژگی‌های ادبیّات زنان در نقد ادبی معاصر، همزاد گسترش و رونق زنانهنویسی و موضوعات مرتبط با این حوزه، بهویژه هویّت زنان، سبک گویشی و زبان آنان می‌باشد که هرکدام در قالب مؤلّفه‌های جزئی‌تر قابل تأمّل و مداّقه است. بهطوری که در این فضا می‌توان به شناخت عناصر احساسی زنان و رویکردهای زیباشناسی گفتار آنان پی‌برد. از جمله شعرای معاصر زن که کلامش را با رنگ عاطفه و شور احساس آمیخته و به ویژگی‌های روح زنانگی پرداخته و آنها را با قلم وزین خود آراسته، خانم سوزان علیوان، شاعر لبنانی است. او در بیان اندیشه‌ها و تفکّرات خود بر آن است تا دیدگاه جامعه عصرش را نسبت به زنان متحوّل ساخته و زن را الگوی عاطفه‌ای صادق و کانون محبّت و سرزندگی معرفی نماید و جوّ جامعه‌اش را متوجّه قابلیت‌ها و توانایی‌های نهفته زنان گرداند. در این مقاله سعی شده است به روش توصیفی تحلیلی، به معرفی این شاعر و ابعاد زیباشناسی زبان وی در چهار سطح آوایی، واژگانی، نحوی و ارتباطی در اشعارش پرداخته شود و مهم‌تر اینکه زوایای شخصیّتی، هنر نویسندگی و روح زیبا و لطیف او در تبیین مقاصدش تشریح گردد. بی‌شک واکاوی جلوه‌های زیبای ادبیات این شاعر و سبک گویشی او در تبیین موضوعات و معرفی فرهنگ و اعتقادات، نشان روشنی از قدرت بیانی و ترسیم هنرآفرینی و اعجاز در سخن اوست که در قالب شعری لطیف و گفتاری دلنشین به جامعه ادبی، بهویژه زنان تقدیم می‌کند تا بدینوسیله جایگاه و منزلت زن را در اجتماع تشخّص بخشد و با رویکردی منطقی اندیشه جامعه را با حوزه فکری و عدالتخواهانه زن و باورهای فرهنگی را در قالب اشعاری لطیف بر پایه نظرات فمینیستی تحکیم بخشد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
- اسماعیل، عزّالدین.(1966). الشعر العربی المعاصر، قضایاه و ظواهره الفنیّة والمعنویّة، بیروت: دارالفکر العربی.
- انیس، ابراهیم.(بیتا). الأصوات اللُّغویّه، القاهره: مکتبة نهضه مصر.
- بدوی، احمد.(1996). أسس النقد الأدبی عند العرب، القاهرة: دارنـهضة مصر للطباعة و النشر.
- ترادگیل، پیتر.(1376). زبانشناسی اجتماعی، ترجمه محمد طباطبایی، تهران: آگه.
- خضر، عباس.(1968). أدب المقاومة، القاهره: دارالکتاب العربی.
- زرکشی، محمّد بن عبدالله.(2006). البرهان فی علوم القرآن، تحقیق ابوالفضل الدمیاطی، القاهره: دار الحدیث.
- ژان کالوه، لویی.(1379). درآمدی بر زبانشناسی اجتماعی، ترجمه محمّدجعفر پوینده، چاپ اوّل، تهران: نقش جهان.
- السعران، محمود.(بیتا). علم اللُّغة مقدّمة للقاری العربی، لبنان: دارالنهضة العربیّة.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا.(1385). موسیقی شعر، ویرایش سوم، چاپ نهم، تهران: آگاه.
- الصَفَدی، صلاح الدین خلیل بن أیبک.(1987). جنان الجناس(فی علم‌البدیع). تحقیق سمیر حسین حلبی، الطبعة الأولی، بیروت: دار الکتب العلمیّه.
- صفوی، کوروش.(1393). از زبانشناسی به ادبیات، تهران: سوره مهر.
- عباس، حسن.(1998). خصائص الحروف العربیة و معانیها، دمشق: منشورات اتّحاد الکتّاب العرب.
- علیوان، سوزان.(1998). شمس مؤقته، القاهره.
- (1999). ما من ید، القاهره.
- (2004). لنتخیّل المشهد، بیروت.
- (2006). کراکیب الکلام، بیروت.
- (2008). کل الطرق تؤدی إلی صلاح سالم، بیروت.
- (2010). ما یفوق الوصف، بیروت.
- (2011). رشق الغزال، بیروت.
- (2012). معطف علّق حیاته علیک، بیروت.
- (2014). الحبّ جالس فی مقهی، بیروت.
- (1996). لا أشبه أحداً، بیروت.
- فتوحی، محمود.(1390). سبک شناسی، نظریه ها و رویکردها، تهران: سخن.
- الـملائکة، نازک.(2007). قضایا الشعر المعاصر، ط14، بیروت: دارالعلم للملایین.
- گورین، ویلفرد. ال و همکاران.(1388). درآمدی بر شیوه‌های نقد ادبی. ترجمه علیرضا فرح‌بخش و زینب حیدری مقدّم، چاپ اوّل.تهران: رهنما.
- میرعابدینی، حسن.(1380). صد سال داستاننویسی ایران، تهران: چشمه.
- نجفی عرب، ملاحت.(1394). زبان و جنسیت در رمان، تهران: علم و دانش.
- وحیدیان، کامیار.(1379). بدیع از دیدگاه زیباشناسی، چاپ اول، تهران: دوستان.
- ویوین، بار.(1383). جنسیت و روانشناسی اجتماعی، ترجمه حبیب احمدی و شایق بیتا، شیراز: نوید شیراز.
- هاشمی، احمد.(د.ت). جواهر البلاغه. ط2، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- بهمنی مطلق، یدالله و بهزاد مروی.(1398). «بررسی زبان زنانه و مردانه در رمان شبهای تهران از منظر دستور زبان». پویش در آموزش علوم انسانی. تابستان. سال چهارم. شماره 3 صص21- 37.
- پارسی نژاد شیرازی، کامران.(1382). «فمینیسم ادبی در غرب». ادبیات داستانی. دورة یازدهم. شماره 68. صص 33-28.
- زارع، مرتضی.(1397). «نمودهای زنانگی و مردانگی در زنانه نویسی و مردانه نویسی». ادبیات پارسی معاصر. پژوهشگاه علوم انسانی. دوره هشتم. شماره 2. صص 108-91.
- غلامحسین زاده، غلامحسین و همکاران.(1391). «سیر ادبیات زنان در ایران از ابتدای مشروطه تا پایان دهه هشتاد». دو فصلنامه تاریخ ادبیّات، دوره پنجم. شماره 71. صص 212-199.
- فسنقری، حجّتالله و کارآمد، راضیه.(1396). «سبکشناسی دعای ابوحمزه ثمالی در دو لایه نحوی و بلاغی». مجلّه زبان و ادبیّات عربی.دوره هشتم. شماره 17. صص 173-200.Doi: 10.22067/jall.v8i17.57713
- مرگانپور، مسعود، حسین شمس آبادی، حسین میرزایی نیا و عباس گنجعلی.(1398). «بررسی سبکشناسی لایه آوایی اشعار خلیل حاوی». مجلّه زبان و ادبیّات عربی. سال یازدهم. شماره 1. صص 87-57.
- ممتحن، مهدی و واقفزاده، شمسی.(1389). «الأدب النسائی مصطلح یتأرجح بین مؤیّد و معارض». دراسات الأدب المعاصر( التراث الأدبی). دوره دوّم. شماره 7. صص 152-135.
- ممتحن، مهدی.(1392). «نوسان اصطلاح فمینیسم میان ناقدان موافق و مخالف». دراسات الأدب المعاصر(التراث الأدبی). دوره دوّم. شماره (7). صص 146- 135.
- الخلیج.(2012). «الشاعره سوزان علیوان: المکان یلقی بظلال کثیفه علی روح الشاعر». alkhaleej.ae
- یوسف، فاروق.(2018). «سوزان علیوان طفله الشعر العربی التی لن تکبر». صحیفة العرب. السنه 41. العدد 11096. alarab.co.uk
- 41. Lakoff, Tolmach Robin .(1975).Language and Woman’s Place, Newyork: Harper and Row Publishers.
- --------.(2010).Literary Language and Woman’s Place, Washington: Harper and Row Publishers.
- 43. -----------.(2012).The DSL Theory and Literary Language. Washington: the University of Chicago Press.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله