معناشناسی
عزت ملاابراهیمی؛ پروانه صالحی فارسانی
چکیده
ادبیات از نقض ارتباطها و هنجارگریزیها شکل میگیرد و ساختار روایت و القا گفتمان آثار روایی تا حدود زیادی وابسته به همین هنجارگریزیها و خروج از معیارهاست. در همین راستا و برای بررسی بخشی از این آشناییزداییها، نظریه «اصول همکاری» از جانب محقق زبانشناس و فیلسوف بریتانیایی «هربرت پل گرایس» (1913- 1988) مورد اهتمام ...
بیشتر
ادبیات از نقض ارتباطها و هنجارگریزیها شکل میگیرد و ساختار روایت و القا گفتمان آثار روایی تا حدود زیادی وابسته به همین هنجارگریزیها و خروج از معیارهاست. در همین راستا و برای بررسی بخشی از این آشناییزداییها، نظریه «اصول همکاری» از جانب محقق زبانشناس و فیلسوف بریتانیایی «هربرت پل گرایس» (1913- 1988) مورد اهتمام است؛ او در نظریه خود از چهار اصل «کمیّت»، «کیفیت»، «ارتباط» و «روش» سخن میگوید که گوینده ملزم به رعایت آن در گفتار و نوشتار است. با این وجود عدم رعایت این موارد در متن نشانگر ضعف و خروج اثر از دایره ادبیت نیست؛ بلکه به نظر گرایس در این صورت معانی ضمنی و تلویحی را به ارمغان دارد که کشف و بررسی آنها برای شناخت و نقد گفتمان و بنمایههای اثر ، مؤثر و کارا است. این مقاله با اتکاء بر روش توصیفی – تحلیلی و با کاربست این نظریه بر روی رمان «ساعت بغداد» (2016) شهد الراوی سعی میکند معانی پنهان و لایهای زیرین گفتمانی و معنایی اثر را کشف و بررسی کند. مقاله ساعت بغداد از شهد الراوی، نویسنده زن جوان عراقی، پیرامون موضوع جنگ و اشغال در دهههای اخیر در عراق به نگارش درآمده و نویسنده با دغدغههای اجتماعی و سیاسی، زندگی شهروندان زن جامعه خویش را بازگو میکند. نتایج پژوهش نشان میدهد نویسنده هر کدام از این چهار اصل را در مقاطعی از رمان برای تجسم دقیق گفتمان جنگ و شخصیتپردازی کارآمد از دختران عراقی درگیر اشغال عراق بعد از سال 2003 نقض کرده است.
