نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

• عباس اقبالی

چکیده

شاعر همچون نقاش، پیکرتراش و آهنگسازی است که با هنر شعر تصاویر ذهنی خود را به نمایش می‌گذارد. قصاید معلّقات سبع به مثابه یکی از زیباترین شاهکار ادبی، مشحون از انواع صورت پردازی است؛ تصویرهایی که از صور شنیدنی، دیدنی، بوییدنی، لمس کردنی، چشیدنی و متحرّک نشأت می گیرند. در این مقاله، «تصویر شنیداری» این قصاید بررسی شده و با ارائه شواهدی معلوم گشته است که صاحبان معلّقات علاوه بر استعمال الفاظ «صدا معنایی» که طنین و آهنگ آنها معنایی خاص می آفریند و نام بردن از رنگها در «صور دیدنی» و نام گلها و عطرها در «صورتهای بوییدنی»، برای مجسم ساختن بهتر محسوسات خود به آفرینش «تصویرهای شنیدنی» که از رهگذر شنیدن احساس می شوند پرداخته اند؛ یعنی به سراغ صداهای طبیعی و غیر طبیعی محسوس رفته اند و عنصر زمان و مکان را به کار گرفته و سخنان اندرزی همراهان، گفتگوی خویش با دیگران، غرّش ابر، زوزه گرگ، شیهه اسب، صدای جوشش دیگها، طنین زمزمه آهوان و ناله زنان داغدیده، را به تصویر کشیده و شعر خود را کامل نموده‌اند تا مخاطب نیز واقعیّتهای دنیای ذهن و محسوسات شاعر را بهتر درک کند، این تصویرها از ویژگیهایی مانند بوم نگاری، حضور شاعر در کنار آن ها، پویایی و حرکت صورتها و .... برخوردارند.
کلید واژه ها: شعر عربی، معلّقات سبع، تصویر شنیدنی، صور خیال.