مرتضی زارع برمی؛ فاطمه کاظمی
چکیده
رئالیسم جادویی یا واقعگرایی جادویی، ترکیبی از واقعیت، افسانه و تاریخ است که از جهانبینی سحرآمیز مردم آمریکای لاتین به دنیای ادبیات وارد شد. پرداختن به طردشدهها و ستمدیدهها در بستر واقعیتی آمیخته با خیال، اصل مشترک همة نویسندگان ژانر رئالیسم جادویی است. عبدالرحمن منیف، نویسنده و رماننویس سعودی با تأثیرپذیری از ژانر ...
بیشتر
رئالیسم جادویی یا واقعگرایی جادویی، ترکیبی از واقعیت، افسانه و تاریخ است که از جهانبینی سحرآمیز مردم آمریکای لاتین به دنیای ادبیات وارد شد. پرداختن به طردشدهها و ستمدیدهها در بستر واقعیتی آمیخته با خیال، اصل مشترک همة نویسندگان ژانر رئالیسم جادویی است. عبدالرحمن منیف، نویسنده و رماننویس سعودی با تأثیرپذیری از ژانر رئالیسم جادویی، رمان «الأشجار واغتیال مرزوق» را نوشت تا داستان زندگی منصور عبدالسلام و الیاس نخله را به‌عنوان افراد طردشده و دورافتاده از جامعه روایت کند. منیف، طردشدگی منصور و الیاس را محصول عقبماندگی جامعة عربی و ظلم مقامات حکومتی میداند. وی در «الأشجار واغتیال مرزوق»، اجازه داده تا منصور و الیاس، روایت رمان را در اختیار بگیرند و با ادبیاتی ویژه که آمیختهای از واقعیت و خیال است، دربارة زندگی خصوصی خود و مسائل جدی و چالشی جهان عرب گفتگو کنند. هدف از این پژوهش، تحلیل فضای انتقادی در رمان معاصر عربی است و انجامش ضرورت دارد، زیرا مطالعة روشهای جدید، در رماننویسی و تأثیر این روشها در توسعه و تحول رمان عربی، بینیاز از بحث و بررسی مستمر نیست. یافتههای پژوهش نشان میدهد که منیف عالمانه و عامدانه دنیای تخیلی تاریکی ساخته است که از دو زوایه باید به آن نگریست: نخست اینکه در «الأشجار واغتیال مرزوق» جایی برای نور، حقوق بشر و کثرتگرایی وجود ندارد و افراد بدون توجه به وابستگی مذهبی یا طبقة اجتماعی، مورد اذیت و آزار قرار میگیرند. دوم اینکه در این رمان، انگیزههای قوی فردی، برای شورش علیه عوامل محدودکنندة انسان وجود دارد. روش پژوهش در رئالیسم جادویی «الأشجار واغتیال مرزوق»، توصیفی-تحلیلی است.
زهره قربانی مادوانی
چکیده
با انقلاب پستمدرنیسم در ادبیات تغییر و تحولاتی صورت گرفت که از جملۀ آنها میتوان به داستانهایی اشاره کرد که بر طبق قاعده و اصول روایت نگارش نشدهاند بلکه در طول روایت، به شیوههای مختلف بر داستانی بودن آنها تأکید میشود. این نوع از ادبیات علاوه بر تثبیت جایگاۀ خود در بین نویسندگان غربی، به ادبیات داستانی ...
بیشتر
با انقلاب پستمدرنیسم در ادبیات تغییر و تحولاتی صورت گرفت که از جملۀ آنها میتوان به داستانهایی اشاره کرد که بر طبق قاعده و اصول روایت نگارش نشدهاند بلکه در طول روایت، به شیوههای مختلف بر داستانی بودن آنها تأکید میشود. این نوع از ادبیات علاوه بر تثبیت جایگاۀ خود در بین نویسندگان غربی، به ادبیات داستانی عربی نیز راه یافته است و بسیاری از نویسندگان عرب توانستهاند در روایتهای خود، آن مؤلفهها را به خوبی به کار گیرند. از جمله آن نویسندگان، مجید اسحاق طوبیا نویسنده مصری با اثر خود، رمان «الهؤلاء» است. در این رمان، شیوههای به کار رفته است که آن را در زمره آثار پستمدرنیسم قرار میدهد. این پژوهش درصدد آن است با رویکرد توصیفی- تحلیلی به شگردهای مختلفی که طوبیا برای خلق داستان پست مدرن خود از آنها بهره جسته، اشاره کند. یافتههای پژوهش نشان میدهد طوبیا توانسته است مؤلفههایی چون ساختگی و وهمی بودن شخصیتها، تخیلی بودن راوی که در اصل خود نویسنده است، فرجامهای چندگانه و فراواقعیت را در این رمان برای خواننده به معرض نمایش بگذارد. دیگر نکته مهم این رمان، ویژگی معکوس کردن است و این وارونگی را میتوان در معکوس کردن اسم مجید طوبیا به صورت«أیبوط دیجم»و در طرح گردش زمین بر خلاف عقربههای ساعت و در پایان داستان، جهت مخالف حرکت قطارها مشاهده کرد.
امید ایزانلو
چکیده
رمان فلسطین همچون رمان سایر کشورهای عربی، زاییدۀ نهضت ادبی است. در این بررسی تلاش شده است تا با شیوۀ توصیفی- تحلیلی و لحاظ کردن شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی فلسطین، محتوای رمان این سرزمین، از آغاز قرن بیستم تا 1948 مورد بررسی قرار داده شود. در ادبیات فلسطین، عوامل نهضت ادبی نیرو محرکۀ رمان فلسطین گردید. رمانهای غربی، ترجمه و در روزنامه ...
بیشتر
رمان فلسطین همچون رمان سایر کشورهای عربی، زاییدۀ نهضت ادبی است. در این بررسی تلاش شده است تا با شیوۀ توصیفی- تحلیلی و لحاظ کردن شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی فلسطین، محتوای رمان این سرزمین، از آغاز قرن بیستم تا 1948 مورد بررسی قرار داده شود. در ادبیات فلسطین، عوامل نهضت ادبی نیرو محرکۀ رمان فلسطین گردید. رمانهای غربی، ترجمه و در روزنامه ها و مجلاتی که در چاپخانه هایی که در فلسطین تأسیس شده بودند، چاپ میشدند. با توجه به گسترش تأسیس مدارس و افزایش سطح سواد عمومی تمایل به خواندن مطبوعات و آثار ترجمه شده نیز افزایش یافت و همین امر مترجمان را ترغیب به ترجمۀ آثار بیشتری میکرد. وقتی برخی مترجمان به سطحی از مهارت و آگاهی رسیدند، دست به تألیف زدند و آثاری را خلق نمودند که سنگ بنای رمان فلسطین به شمار میرود. گرچه بسیاری از آثار از میان رفته اند و نمیتوان به شکلی دقیق در محتوای آن وارد شد، اما بررسیها نشان میدهد که موضوع مقاومت مردم علیه مهاجران یهودی، موضوع فروش زمینها و تلاش یهود برای سیطره بر فلسطین از موضوعات اصلی اغلب این آثار به شمار میرود. بررسی محتوایی رمان این دوره نشان میدهد موضوع فلسطین و مهاجرت یهودیان به این سرزمین و مشکلات ناشی از آن، تا پیش از 1948 نیز وجود داشته، اما چندان جدی و مهم نبوده است. حتی از لحاظ کمّی نیز، رمانهای چندانی نوشته نشد که بتواند بیانگر آلام و آمال مردم فلسطین باشد.
عزت ملاابراهیمی؛ صغری رحیمی
چکیده
پستمدرنیسم اصطلاحی است که برای توصیف نظریه‌هایی در زمینه فلسفه، ادبیات، هنر و علوم مختلف به کار گرفته میشود. برخی علت پیدایش آن را بحران‌های ناشی از پیشرفت‌های عصر مدرن، افراط در عقلانی کردن امور، دیوان‌سالاری و سیطره تکنولوژی بر انسان دانسته‌اند که نه‌تنها آزادی انسان را اعتلا نبخشید، بلکه موجبات محدودیت بیشتر او را فراهم ...
بیشتر
پستمدرنیسم اصطلاحی است که برای توصیف نظریه‌هایی در زمینه فلسفه، ادبیات، هنر و علوم مختلف به کار گرفته میشود. برخی علت پیدایش آن را بحران‌های ناشی از پیشرفت‌های عصر مدرن، افراط در عقلانی کردن امور، دیوان‌سالاری و سیطره تکنولوژی بر انسان دانسته‌اند که نه‌تنها آزادی انسان را اعتلا نبخشید، بلکه موجبات محدودیت بیشتر او را فراهم ساخت. نویسندگان در این مقاله به بیان و نقد ویژگیهای شاخص مکتب پستمدرنیسم در آثار داستانی جبرا پرداختهاند و در پی پاسخ گویی به این سؤال بودهاند که این تحولات چه تأثیری در آفرینش هنری رمانهای او داشته است؟ فرضیه پژوهش بر این مدعا استوار است که جبرا با تأثیرپذیری از گرایشهای پسامدرنیسم توانسته شیوههای بیان نوینی را در ابعاد مختلف داستاننویسی ابداع کند. این پژوهش به روش تحلیلی – توصیفی تدوین شده است و از مهمترین دستاوردهای آن میتوان به حضور غلبه محتوای وجود شناسانه بر محتوای معرفتشناسانه، چند صدایی و چند روایتی بودن رمان، رئالیسم جادویی و بینامتنیت اشاره کرد.
روح الله صیادی نژاد؛ راضیه نظری
چکیده
موضوع اجتماعی «انتقاد» در جامعه‌شناسی ادبیات با ظهور مکتب فرانکفورت، شکلی منسجم‌تر و علمی‌تر یافته است. رمان «عصفور من الشرق» که مبتنی بر واقعگرایی انتقادی است، با انعکاس هدفمند شرایط جامعه و با انگیزه هشدار نسبت به تغییرات جهان و همچنین ورود «سرمایه‌داری» نگاشته شده است.
هدف از پژوهش فوق تبیین رویکرد نویسنده متعهد، «توفیق ...
بیشتر
موضوع اجتماعی «انتقاد» در جامعه‌شناسی ادبیات با ظهور مکتب فرانکفورت، شکلی منسجم‌تر و علمی‌تر یافته است. رمان «عصفور من الشرق» که مبتنی بر واقعگرایی انتقادی است، با انعکاس هدفمند شرایط جامعه و با انگیزه هشدار نسبت به تغییرات جهان و همچنین ورود «سرمایه‌داری» نگاشته شده است.
هدف از پژوهش فوق تبیین رویکرد نویسنده متعهد، «توفیق الحکیم»، در برابر تحولات جامعه است؛ از اینرو چگونگی تبیین دغدغههای نویسنده نسبت به تغییرات پیشروی جامعه و همینطور نحوه پردازش این دغدغهها با بهکارگیری شگردهای داستاننویسی، از اهمیت ویژهای برخوردار است. در این جستار از روشهای توصیفی و تحلیلی مبتنی بر مادهگرایی تاریخی و روانشناسی بهره بردهایم. دستاورد این پژوهش بیانگر آن است که توفیقالحکیم با بهکارگیری عناصر رماننویسی توانسته است بحران‌های ناشی از سرمایه‌داری را پیشبینی نموده و راه برونرفت از آن را بازگشت به هویت اصیل شرقی معرفی نماید.
