مرتضی زارع برمی؛ فاطمه کاظمی
چکیده
رئالیسم جادویی یا واقعگرایی جادویی، ترکیبی از واقعیت، افسانه و تاریخ است که از جهانبینی سحرآمیز مردم آمریکای لاتین به دنیای ادبیات وارد شد. پرداختن به طردشدهها و ستمدیدهها در بستر واقعیتی آمیخته با خیال، اصل مشترک همة نویسندگان ژانر رئالیسم جادویی است. عبدالرحمن منیف، نویسنده و رماننویس سعودی با تأثیرپذیری از ژانر ...
بیشتر
رئالیسم جادویی یا واقعگرایی جادویی، ترکیبی از واقعیت، افسانه و تاریخ است که از جهانبینی سحرآمیز مردم آمریکای لاتین به دنیای ادبیات وارد شد. پرداختن به طردشدهها و ستمدیدهها در بستر واقعیتی آمیخته با خیال، اصل مشترک همة نویسندگان ژانر رئالیسم جادویی است. عبدالرحمن منیف، نویسنده و رماننویس سعودی با تأثیرپذیری از ژانر رئالیسم جادویی، رمان «الأشجار واغتیال مرزوق» را نوشت تا داستان زندگی منصور عبدالسلام و الیاس نخله را به‌عنوان افراد طردشده و دورافتاده از جامعه روایت کند. منیف، طردشدگی منصور و الیاس را محصول عقبماندگی جامعة عربی و ظلم مقامات حکومتی میداند. وی در «الأشجار واغتیال مرزوق»، اجازه داده تا منصور و الیاس، روایت رمان را در اختیار بگیرند و با ادبیاتی ویژه که آمیختهای از واقعیت و خیال است، دربارة زندگی خصوصی خود و مسائل جدی و چالشی جهان عرب گفتگو کنند. هدف از این پژوهش، تحلیل فضای انتقادی در رمان معاصر عربی است و انجامش ضرورت دارد، زیرا مطالعة روشهای جدید، در رماننویسی و تأثیر این روشها در توسعه و تحول رمان عربی، بینیاز از بحث و بررسی مستمر نیست. یافتههای پژوهش نشان میدهد که منیف عالمانه و عامدانه دنیای تخیلی تاریکی ساخته است که از دو زوایه باید به آن نگریست: نخست اینکه در «الأشجار واغتیال مرزوق» جایی برای نور، حقوق بشر و کثرتگرایی وجود ندارد و افراد بدون توجه به وابستگی مذهبی یا طبقة اجتماعی، مورد اذیت و آزار قرار میگیرند. دوم اینکه در این رمان، انگیزههای قوی فردی، برای شورش علیه عوامل محدودکنندة انسان وجود دارد. روش پژوهش در رئالیسم جادویی «الأشجار واغتیال مرزوق»، توصیفی-تحلیلی است.
هادی شعبانی چافجیری؛ سیده اکرم رخشنده نیا
چکیده
طنز همیشه ابزار قدرتمندی برای نقد اوضاع‌واحوال اجتماعی یک دوره به شمار می‌رفته است. بی‌عدالتی، افراط‌وتفریط‌های اجتماعی و سیاسی و به‌طورکلی، کژی‌ها و ناراستی‌های هر جامعه، موضوع و درون‌مایه آثار طنز به شمار می‌آید. طنز یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های ادبی عصر ممالیک به شمار می‌رود و باید گفت که عصر «ممالیک» و «عثمانیان» دوره‌ای ...
بیشتر
طنز همیشه ابزار قدرتمندی برای نقد اوضاع‌واحوال اجتماعی یک دوره به شمار می‌رفته است. بی‌عدالتی، افراط‌وتفریط‌های اجتماعی و سیاسی و به‌طورکلی، کژی‌ها و ناراستی‌های هر جامعه، موضوع و درون‌مایه آثار طنز به شمار می‌آید. طنز یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های ادبی عصر ممالیک به شمار می‌رود و باید گفت که عصر «ممالیک» و «عثمانیان» دوره‌ای است که از جانب پژوهشگران ادبی مورد اجحاف واقع شده است. ابتکارات و نوآوری‌های ادبی این دوره به‌کلی نادیده انگاشته شده و حتی گاه عنوان دوره «سقوط» بر آن اطلاق شده است. هرچند که این دوره همپای دیگر دوره‌های طلایی اسلام نیست، اما در این محدوده زمانی کتاب‌های ادبی بسیاری به منصه ظهور رسیدند که می‌بایست مورد دقت و توجه پژوهشگران این حوزه قرارگیرد. کتاب "طیف الخیال" اثر "ابن دانیال" نویسنده طنزنویس عهد ممالیک یکی از این آثار ادبی است که به لحاظ ویژگی‌های شکلی همپای نمایش‌نامه‌های امروزی است و از مضمونی طنزآمیز برخوردار است. طنزهای این کتاب به مسائل مختلف اجتماعی و سیاسی می‌پردازد و با عینک تیزبین خود زشتی‌ها و نادرستی‌ها را یافته و پس از معرفی و نشان دادن آن به مخاطب، با استعانت از اسلوب مبالغه سعی در محو این پلیدی‌ها از جامعه دارد. این نوشتار با نگاهی به کتاب مذکور و با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی می‌کوشد تا با شناخت هر چه بیشتر آثار این شخصیت، گامی در جهت آشنایی دقیق‌تر با فضای جامعه در این دوره تقریباً از یاد رفته برداشته باشد.
