موسیقی یکی از مهمترین عناصر سازنده شعر است که سبب رستاخیز کلمات و تشخص واژهها میشود. حافظ رجب برسی حلّی (744- 813ه.ق)، یکی از شاعران عصر مملوکی است که در مدح و رثای اهل بیت (ع) اشعاری بلیغ و نغز سروده و موسیقی در کلام او، جلوهای خاص دارد. ضرورت این پژوهش تبیین کارکرد معنایی انواع موسیقی در شعر و تبیین جایگاه ادبی برسی حلی بهعنوان یک شاعر شیعی است که شعرش علاوه بر مضمون والا از زیباییهای لفظی و ساختاری در خدمت معنا برخوردار است. بنابراین هدف از پژوهش حاضر تحلیل کارکرد معنایی و زیباشناختی موسیقی در تصویرسازیهای حلی است. در این مقاله که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد، یافتهها نشان داد که برسی با آگاهی از تأثیر موسیقی بر روان خوانندگان و آگاهی از جنبههای زیباشناختی موسیقی، در بهرهگیری از موسیقی بیرونی و درونی موفق عمل کرده است؛ در حوزه موسیقی بیرونی بهخوبی توانسته میان مضامین شعری خود و وزن و بحر انتخابی، هماهنگی برقرار کند که این هماهنگی، باعث ایجاد پیوندی مستحکم میان شعر او و موسیقی آن شده است؛ برسی برای ایجاد تأثیرات مختلف در خوانندگان و آفرینش فضاهای گوناگون به زیبایی و درستی از قافیه که هر کدام آهنگ مخصوص به خود را دارد بهرهبردهاست؛ در حیطهی موسیقی درونی نیز شاعر به شیوهی هنری هم از موسیقی اصوات مانند تکرار و جناس و هم از موسیقی معنوی مانند مراعاتالنظیر، تلمیح و دیگر آرایههای بدیعی موسیقی آفرین استفاده کرده که باعث توافق، انسجام و هارمونی کلام شاعر شده و جلوهای موسیقایی خاصی در شعرش بهنمایش گذاشته که گوشنوازی و سحرانگیزی نغمهها و آواها، به لذّت روحی مخاطب و در نتیجه انتقال هر چهبهتر معنا به ذهن او کمک شایانی میکند
رضایی، رضا. (1394). «بلاغت اسلوب تکرار در مضامین طنز محمد مهدی جواهری و تحلیل معانی ثانویه». مجله زبان و ادبیات عربی، دوره 7.شماره12، صص101- 126 . Doi:22067/jall.v7i12.44837
زرینپور، داوود و سلیمان زاده نجفی، سیدرضا. (1396). «نقد موسیقایی لامیة الترک ولامیة الکرد». مجله زبان و ادبیات عربی. دوره8. شماره 16، صص 89-125.22067/jall.v8i16.49485.Doi:
قنبری اقدم، ایمان. (1397). «تحلیل مضامین عاشورایی در مرثیههای رجب البرسی». فصلنامه مطالعات اسلامی متون ادبی. دوره 3.شماره 3.صص117-136.
کاظم الهوادی، مشکور (2011). الجناس فی نهج البلاغة دراسة فی وظائفه الدلالیة والجمالیة. جامعة الکوفة: مجلة اللغة العربیة و آدابها. العدد (7009).صص49-66.
اللبدی، محمد سمیر نجیب. (1428). «العدد بین الحساب و اللغة»، مطبعة اللغة العربیة الأردنی، العدد 73. صص 184 – 137.
نعمتی قزوینی، معصومه. (2006). «تحلیل ساختاری و محتوایی اشعار منثور أمین الریحانی». مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی. دوره 2. شماره6، صص121-145. 1001.1.23456361.1427.2.6.7.1 Dor:
جوادی, علی, فسنقری, حجت اله, گنجعلی, عباس, & نوری, سید مهدی. (1401). بررسی و تحلیل کارکرد موسیقی در تصویرهای شعری حافظ رجب برسی حلّی (نمونههای مورد مطالعه: مدایح و مراثی اهل بیت علیهم السلام). زبان و ادبیات عربی, 14(4), 1-29. doi: 10.22067/jallv14.i4.82641
MLA
علی جوادی; حجت اله فسنقری; عباس گنجعلی; سید مهدی نوری. "بررسی و تحلیل کارکرد موسیقی در تصویرهای شعری حافظ رجب برسی حلّی (نمونههای مورد مطالعه: مدایح و مراثی اهل بیت علیهم السلام)". زبان و ادبیات عربی, 14, 4, 1401, 1-29. doi: 10.22067/jallv14.i4.82641
HARVARD
جوادی, علی, فسنقری, حجت اله, گنجعلی, عباس, نوری, سید مهدی. (1401). 'بررسی و تحلیل کارکرد موسیقی در تصویرهای شعری حافظ رجب برسی حلّی (نمونههای مورد مطالعه: مدایح و مراثی اهل بیت علیهم السلام)', زبان و ادبیات عربی, 14(4), pp. 1-29. doi: 10.22067/jallv14.i4.82641
VANCOUVER
جوادی, علی, فسنقری, حجت اله, گنجعلی, عباس, نوری, سید مهدی. بررسی و تحلیل کارکرد موسیقی در تصویرهای شعری حافظ رجب برسی حلّی (نمونههای مورد مطالعه: مدایح و مراثی اهل بیت علیهم السلام). زبان و ادبیات عربی, 1401; 14(4): 1-29. doi: 10.22067/jallv14.i4.82641
ارسال نظر در مورد این مقاله