حسن دهقان؛ سید حسین سیدی؛ حسین ناظری
چکیده
نگارش پیش رو، معناشناسی تاریخی و توصیفی واژه «تلّ» است که ازجمله واژگان تک کاربرد (hapax legomenon) قرآن کریم به شمار می‌آید. شناخت واژگان به‌عنوان ارکان اصلی تشکیل‌دهنده ساختار جمله در فهم مقصود گوینده نقش بسزایی دارد ازاین‌رو کنکاش در سیر تحول واژگان و روابط معنایی آن‌ها را ضروری دانسته و بدین پژوهش اقدام کردهایم. آشنایی مختصر ...
بیشتر
نگارش پیش رو، معناشناسی تاریخی و توصیفی واژه «تلّ» است که ازجمله واژگان تک کاربرد (hapax legomenon) قرآن کریم به شمار می‌آید. شناخت واژگان به‌عنوان ارکان اصلی تشکیل‌دهنده ساختار جمله در فهم مقصود گوینده نقش بسزایی دارد ازاین‌رو کنکاش در سیر تحول واژگان و روابط معنایی آن‌ها را ضروری دانسته و بدین پژوهش اقدام کردهایم. آشنایی مختصر با معناشناسی و دو گونه تاریخی و توصیفی آن و اشاره‌ای گذرا به رویکرد «تک کاربرد» و سابقه تاریخی آن، و بررسی این واژه در بستر تاریخ و آورده‌های معنایی آن به‌ویژه در عصر نزول و واکاوی آن در قالب معناشناسی توصیفی با روش تحقیق «توصیفی – تحلیلی»، هدف اصلی این مقاله می‌باشد. در گونه تاریخی، با کاوش در سیر تحول معنایی آن، مبرهن شد که در دوران قبل از نزول، در زبان‌های سامی به معنای «عَلّقَ» و «رَفَعَ» و در عصر جاهلی، اسم‌های «تلّ، تلیل، مِتلّ» به معنای «تپه، گردن و نیزه»، متضمّن معنای مرکزی برافراشتگی بوده است. در عصر نزول نیز این نتیجه حاصل شد که واژه «تلّ» با رویکرد گسترش معنایی، به معنای «بر زمین انداختن از بلندی» با آمیزه‌ای از مضامین قبل، معنایی جامع را با خود به ارمغان آورده است. در رهگذر معناشناسی توصیفی، به تبیین ژرفای لغوی آن و گزاره‌های جانشین و متقابل این واژه، دست یافتیم. ازاین‌رو بر محور جانشینی با أفعال: «خَرّ، هَوی، کَبَّ» و بر محور تقابل معنایی با افعال: «رَفَعَ،َ صَعِدَ، رَقی» رابطه معنایی دارد.
علی کفاش زاده؛ حسین ناظری؛ عباس عرب
چکیده
استعاره، در قرآن کریم حضور پردامنهای دارد.دلایل وجود استعاره در قرآن هر چه که باشد، یکی از آن‌ها، بدون شک، کارکرد مهمی است که در بیان مفاهیم موردنظر قرآن ایفا مینماید.بدین لحاظ، ترجمه استعارههای قرآن دشوارتر از آن چیزی است که، در نگاه اول، به نظر میرسد.ضرورت توجه به کارکرد استعاره ازآن‌روست که غفلت از این شاخصه مهم، به ...
بیشتر
استعاره، در قرآن کریم حضور پردامنهای دارد.دلایل وجود استعاره در قرآن هر چه که باشد، یکی از آن‌ها، بدون شک، کارکرد مهمی است که در بیان مفاهیم موردنظر قرآن ایفا مینماید.بدین لحاظ، ترجمه استعارههای قرآن دشوارتر از آن چیزی است که، در نگاه اول، به نظر میرسد.ضرورت توجه به کارکرد استعاره ازآن‌روست که غفلت از این شاخصه مهم، به گاه ترجمه قرآن، از تأثیرِ برابرِ آن در مخاطبان زبان مقصد به میزان زیادی خواهد کاست.براین اساس، هدف ما در مقاله حاضر، این است تا به شکل عملی، نقش تعیینکننده کارکرد در ترجمه استعارههای قرآن به زبان مقصد را به اثبات برسانیم.بدین منظور، ابتدا، با تکیه‌بر روش توصیفی- تحلیلی و از طریق مراجعه به منابع مکتوب، انواع کارکردهای ذکرشده در آثار بلاغتدانان مسلمان برای استعارههای قرآن را مدّ نظر قرار داده و سپس به نظم قرآن به‌عنوان عامل مهم در تعیین کارکرد استعاره در قرآن اشاره‌کرده‌ایم.در ادامه، در بخش اصلی پژوهش، به شکل موردی، آیه 29 سوره «حجر» را ازنظر کارکرد استعاره و همچنین ازنظر مقولات مرتبط با تعادل ترجمهای واکاوی کرده و تلاشهای «خرمشاهی»، «فولادوند»، «آیتی» و «میبدی» در ترجمه فارسی این آیه، از نقطهنظر کارکرد استعاری، را با یکدیگر مقایسه کردهایم.در پایان، نتیجه حاصله حاکی از آن است که بازتولید عبارت قرآنی موردبحث از طریق ترجمه تحتاللفظی، کارکرد عینیتبخشی استعاره آن را، طور کامل، در زبان فارسی بازتاب مینماید و ترجمه اشتباه میبدی از عبارت موردبحث، گواهی است بر این واقعیت که وی از کارکرد استعاره آن غافل بوده است.
ایمان سحابی؛ حسین ناظری؛ عباس طالب زاده شوشتری
چکیده
موریتانی کشوری وسیع بافرهنگی ریشه‌دار در شمال غربی قاره که زبان رسمی آن، عربی است. این زبان، اساس فرهنگ و ادبیات موریتانی را تشکیل می‌دهد. تاریخ معاصر کشور موریتانی عرصه مبارزه مستمر مردم این سرزمین با استعمار و تلاشهای آزادی‌خواهانه آن‌هاست. سال‌‌ها سلطه استعمار غربی بر این کشور، ضربه‌های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی متعددی بر ...
بیشتر
موریتانی کشوری وسیع بافرهنگی ریشه‌دار در شمال غربی قاره که زبان رسمی آن، عربی است. این زبان، اساس فرهنگ و ادبیات موریتانی را تشکیل می‌دهد. تاریخ معاصر کشور موریتانی عرصه مبارزه مستمر مردم این سرزمین با استعمار و تلاشهای آزادی‌خواهانه آن‌هاست. سال‌‌ها سلطه استعمار غربی بر این کشور، ضربه‌های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی متعددی بر پیکر آن وارد ساخته، اما از سوی دیگر همین استعمار موجبات ظهور جنبش‌های ادبی، اجتماعی و سیاسی فراوانی را فراهم ساخته که هدف اصلی خود را رهایی این سرزمین از قبضه استعمار به شمار می‌آورد. ارباب این جنبش‌ها از وسایل گوناگونی برای رسیدن به اهداف خود بهره جسته‌اند که در صدر آن‌ها می‌توان به شعر و ادبیات اشاره نمود. شعر عربی در موریتانی پا به پای مبارزات و تحولات ایستادگی نموده و درگذر زمان با تکامل هر چه بیشتر خود، منادی آزادی و مطالبه‌گر حقوق مردم این کشور بوده است. شعر موریتانی با در نظر گرفتن شرایط موجود در کشور سه مرحله را پشت سرنهاده که هر یک از این مراحل ویژگی‌ها، اهداف و پیشگامان خود را دارد. شاعران پایداری موریتانی در مبارزات ادبی خود برخی از جنبه‌ها را بیش از موارد دیگر مدنظر داشته‌اند که از آن‌ها تحت عنوان مؤلفه‌های پایداری یاد می‌شود. این پژوهش که از نوع کیفی است، به روش توصیفی، تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌‌ای نوشته‌شده و سعی شده باهدف معرفی ادبیات موریتانی، بیان اصول و انواع آن، برترین مؤلفه‌های پایداری منطبق با سه مرحله فوق به همراه برخی نمونه‌های شعری مربوط به هر دوره شرح و توضیح داده شود.درنهایت دریافته است که شعر عربی موریتانی بخشی جدایی‌ناپذیر از ادبیات عربی است و از مهم‌ترین ابزارهای مبارزاتی، انتقادی، اصلاح جامعه و سیاست برشمرده می‌شود.
محمد جواد سلمانی زارچی؛ حسن عبدالهی؛ حسین ناظری
چکیده
شعر قدیم عربی، به‌ویژه شعر جاهلی، ازمهم‌ترین مصادر استشهاد در زبان عربی به شمار می‌آید که نحویون در توجیه و تدوین بسیاری از قواعد صرف و نحوی از آن استفاده می‌کردند. با توجه به این که پایه و اساس قواعد صرف و نحو مبتنی بر سخن قدیم عرب اعم از شعر و نثر و نیز آیات قرآن کریم است، نحویان از میان منابع استشهاد در نحو (قرآن کریم، کلام عرب، حدیث، ...
بیشتر
شعر قدیم عربی، به‌ویژه شعر جاهلی، ازمهم‌ترین مصادر استشهاد در زبان عربی به شمار می‌آید که نحویون در توجیه و تدوین بسیاری از قواعد صرف و نحوی از آن استفاده می‌کردند. با توجه به این که پایه و اساس قواعد صرف و نحو مبتنی بر سخن قدیم عرب اعم از شعر و نثر و نیز آیات قرآن کریم است، نحویان از میان منابع استشهاد در نحو (قرآن کریم، کلام عرب، حدیث، شعر و نثر فنی)، در برابرآنها، متفاوت عمل کردند.بدین معنا که برخی بیشتر شعر جاهلی را برای توجیه قواعد نحو برگزیدند و برخی دیگر، منابع دیگر ازجمله قرآن کریم را برای این کار مناسب میدیدند. ما در این مقاله در پی آنیم تا جایگاه شعر جاهلی را در بین مصادر استشهاد نحویان تبیین نماییم و برای نقد و بررسی این موضوع مباحث خود را در سه بخش تنظیم نمودهایم: 1- بررسی مهم‌ترین منابع استشهاد نحویان.2- تبیین معیارهای اعتبار شواهد نحوی با توجه به دیدگاههای نحویان.3- میزان اعتبار شعر جاهلی به‌عنوان یکی از منابع استشهاد با توجه به معیارها و ملاکهای استشهاد نحویان.
حامد نقشبندی؛ سید محمد باقر حسینی؛ علی نوروزی؛ حسین ناظری
چکیده
یکی از مظاهر فرهنگ و تمدن و ادبیات هر کشور، امثال‌وحکم، یا همان گفتار کوتاه و حکیمانه‌ای است. امثال‌وحکم درواقع، همان سنت‌ها، عادات و تعابیر مردمی است که با دربرداشتن حکایات، تعالیم دینی، تذکرات، موعظه‌ها و اندرزها، ساختار اساسی زندگی اجتماعی، سیاسی، دینی و فرهنگی جامعه انسانی را شکل می‌بخشد و در پرتو آن اقوام و نسل‌ها هویت می‌یابند. ...
بیشتر
یکی از مظاهر فرهنگ و تمدن و ادبیات هر کشور، امثال‌وحکم، یا همان گفتار کوتاه و حکیمانه‌ای است. امثال‌وحکم درواقع، همان سنت‌ها، عادات و تعابیر مردمی است که با دربرداشتن حکایات، تعالیم دینی، تذکرات، موعظه‌ها و اندرزها، ساختار اساسی زندگی اجتماعی، سیاسی، دینی و فرهنگی جامعه انسانی را شکل می‌بخشد و در پرتو آن اقوام و نسل‌ها هویت می‌یابند. ایران با سابقه کهن و تاریخی خود، سرزمین حکمت‌ها و مثل‌هاست و در جای جای این سامان، ادبا و علما، گام‌های بلندی در این زمینه برداشته‌اند و تألیفات ارزشمندی از خویشتن برجای نهاده‌اند؛ که در این میان، سرزمین خراسان را جایگاهی برجسته و منحصربه‌فرد است. شاید بیجا نباشد اگر ادعا کنیم که ادبای این دیار، گوی سبقت را، در اشاعه فرهنگ و تمدن، از بسیاری از ملل دیگر ربوده‌اند که ثعالبی نیشابوری یکی از نمونه‌های برجسته و شاخص این گروه بشمار می‌آید؛ به‌طوری‌که نام وی بر تارک فرهنگ ایران و خراسان؛ بلکه جهان عرب و اسلام، می‌درخشد. ما در این مقاله برآنیم تا امثال‌وحکم به‌کاررفته در آثار متعدد و کم نظیر این ادیب گران‌مایه را، که در لابه‌لای بیشتر آن‌ها، ردّ پای دین و اعتقاد عمیق او را به اسلام می‌توان ملاحظه کرد، موردبررسی، اهتمام و دقت نظر قرار دهیم.
حسین ناظری؛ جواد غلامعلی زاده
چکیده
دو قرن چهارم و پنجم هجری، عصر طلائی شعر عربی در ایران به حساب می آیند؛ به طوریکه در تمامی نواحی ایران جنبش عظیمی در رابطه با شعر عربی شاهد هستیم. یکی از این نواحی که سهم عمده ای در رشد و شکوفایی شعر عربی در ایران داشته، اما هنوز در رابطه با آن پژوهشی صورت نگرفته، سیستان است. از این رو پژوهش حاضر در نظر دارد با بررسی عوامل پیدایش شعر عربی ...
بیشتر
دو قرن چهارم و پنجم هجری، عصر طلائی شعر عربی در ایران به حساب می آیند؛ به طوریکه در تمامی نواحی ایران جنبش عظیمی در رابطه با شعر عربی شاهد هستیم. یکی از این نواحی که سهم عمده ای در رشد و شکوفایی شعر عربی در ایران داشته، اما هنوز در رابطه با آن پژوهشی صورت نگرفته، سیستان است. از این رو پژوهش حاضر در نظر دارد با بررسی عوامل پیدایش شعر عربی در سیستان و همچنین ویژگیهای آن، بخشی از مسائل مربوط به شعر عربی در سیستان را فرا روی خوانندگان گرامی قرار دهد.
حسین ناظری؛ راضیه خسروی
چکیده
بیگانگی پدیده ای است به قدمت زندگی انسان که معنای بسیار وسیعی دارد. دامنه‌ی مفهوم این پدیده از غربت رمانتیک که حاصل دلتنگی و بازگشت به کودکی و روستا است، شروع می شود و تا غربت روان شناختی که حاصل فرار از خویشتن و یا نتیجه ی احوال سیاسی و اجتماعی است، امتداد دارد. این پدیده در برخی دوره ها به دلایل مختلف شدت گرفته است. در عصر کنونی ساکنان ...
بیشتر
بیگانگی پدیده ای است به قدمت زندگی انسان که معنای بسیار وسیعی دارد. دامنه‌ی مفهوم این پدیده از غربت رمانتیک که حاصل دلتنگی و بازگشت به کودکی و روستا است، شروع می شود و تا غربت روان شناختی که حاصل فرار از خویشتن و یا نتیجه ی احوال سیاسی و اجتماعی است، امتداد دارد. این پدیده در برخی دوره ها به دلایل مختلف شدت گرفته است. در عصر کنونی ساکنان سرزمین فلسطین به دلیل رویارویی با بحران هایی مانند آوارگی و غربت، ترس از استعمار و فشارهای اقتصادی و سیاسی، بیش از دیگران گرفتار این پدیده شده اند. جبرا ابراهیم جبرا ادیبی است فلسطینی که رنج هم وطنان خود را در این فاجعه احساس کرده و آن را در آثار خود نشان داده است. "البحث عن ولید مسعود" از داستان های اوست که به طور چشمگیری این پدیده را منعکس ساخته است به گونه ای که در آن بیگانگی ذاتی و اجتماعی و فرهنگی با نشانه های متعدد آن و به شیوه جریان سیال ذهن قابل بررسی است. بکارگیری این روش امکان بروز اندیشه و ذهنیت شخصیت ها را فراهم می کند و درنتیجه از بیگانگی درونی آن ها تصویری به دست می دهد.تطبیق الگوهای روایت شناسی بازتاب مفهوم بیگانگی را آشکار می سازد.
دکتر حسین ناظری؛ کلثوم صدیقی
چکیده
پژواک نوای عشق، هنوز در سروده های شاعر اندیشمند عرب، خلیل حاوی به گوش میرسد و افسانه های افسون پریان و حکایت سیب زندگی در میان شعرهای او همچنان رساترین آوایی است که روایت مرگ آرزوهای دیرینه ی بشر و بی گناهی نخستین او را به گاه زندگی در آرمانشهر پردیس یا همان فردوس باز می گوید و هبوط و فرود او را از افلاک به خاک و از لاهوت به ناسوت اعلام ...
بیشتر
پژواک نوای عشق، هنوز در سروده های شاعر اندیشمند عرب، خلیل حاوی به گوش میرسد و افسانه های افسون پریان و حکایت سیب زندگی در میان شعرهای او همچنان رساترین آوایی است که روایت مرگ آرزوهای دیرینه ی بشر و بی گناهی نخستین او را به گاه زندگی در آرمانشهر پردیس یا همان فردوس باز می گوید و هبوط و فرود او را از افلاک به خاک و از لاهوت به ناسوت اعلام می دارد.
این نوشتار برآن است تا خاستگاه روان شناختی نمود دو مفهوم پری وعشق را در سروده های این شاعر درد آشنا مورد بررسی قرار ده
زیرا حضور پیوسته ی این دو مفهوم در کنار مظاهر شر- مادر ازلی مانند:جادوگر، افعی، اژدها، مرگ، گور، غار و....در شعر حاوی با ترسیم فضایی رمزآلود و تراژیک، بازگوکننده ی خیال هایی ابهام آمیز هستند که در پس سایه ای غریب محو می گردد و ذهن خواننده یا شنونده را با این پرسش روبرو می سازد که براستی این خیال های غریب و این فرازهای روبه فرود از کدامین بخش ذهن شاعر سرچشمه گرفته و حضور ابعاد دوگانه ی مادر ازلی در سروده های او چگونه قابل توجیه است؟!
کلیدواژه ها: عشق، پری، روان ناخودآگاه، حاوی.
