دوره 14 (1401)
دوره 13 (1400)
دوره 12 (1399)
دوره 11 (1398)
دوره 10 (1397)
دوره 9 (1396)
دوره 8 (1395)
دوره 7 (1394)
دوره 6 (1393)
دوره 5 (1393)
دوره 4 (1391)
دوره 3 (1391)
دوره 2 (1389)
دوره 1 (1388)
اطلاعات آماری نشریه
تعداد دوره‌ها 15
تعداد شماره‌ها 32
تعداد مقالات 265
تعداد نویسندگان 362
تعداد مشاهده مقاله 111,243
تعداد دریافت فایل اصل مقاله 78,225
تعداد مقالات ارسال شده 1,688
تعداد مقالات رد شده 1,099
درصد عدم پذیرش 65
تعداد مقالات پذیرفته شده 269
درصد پذیرش 16
تعداد داوران 246

بسمه تعالی

فصلنامه نشریه زبان و ادبیات عربی  دانشگاه فردوسی مشهد  دارای رویکرد تخصصی  به موضوعات با تمرکز برگستره زبان شناسی ،معنا شناسی ونشانه شناسی در بخش زبان ، نقد ادبی و مکاتب نقدی،سبک شناسی و تحلیل و واکاوی متون ادبی  در چارچوب  تخصصی ادبیات عربی می باشد  ،پژوهش‌های انجام پذیرفته  در حوزه‌های  ذکر شده را  در اولویت بررسی و داوری  قرار می دهد.

خط مشی دسترسی آزاد: نشریۀ «زبان و ادبیات عربی  » به صاحب امتیازی دانشگاه فردوسی مشهد؛ به‌طور کامل الزامات انتشار دسترسی آزاد را طبق «Creative Commons Attribution 4.0 International License (CC BY 4.0)» رعایت می‌کند.  بر طبق این مجوز کاربران اجازه دارند اقدامات خواندن، دانلود، کپی، اشتراک‌گذاری، چاپ، جستجو و برقراری لینک با متن کامل مقالات را انجام دهند. لازم به ذکر است متن کامل مقالات منتشرشده به صورت رایگان و بدون نیاز به ثبت‌نام در نشریه در اختیار خوانندگان قرار دارد

این نشریه عضو کمیته بین المللی اخلاق در انتشار (COPE) می‌باشد و از آیین‌نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می‌نماید. مقالات ارسالی از طریق سامانۀ همیاب مشابه‌یابی می‌شوند.

نشریه علمی زبان و ادبیات عربی  در ارزیابی سال 1401 دفتر سیاست گذاری و برنامه ریزی امور پژوهشی وزارت علوم تحقیقات و فناوری  موفق به کسب رتبه "الف" شد .

مقاله پژوهشی زبان شناسی
التنغیم الصوتی وأثره المعنوی فی القرآن الکریم (المفاهیم الأخلاقیة لأهل المدینة الخاطئة أُنموذجاً)

أُسامه السهلانی؛ احمدرضا حیدریان شهری؛ آمال الحیمر

دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 1-15

https://doi.org/10.22067/jallv15.i1.2206-1148

چکیده
  تمثلت الدراسة فی توضیح التنغیم الصوتی فی بعض المفاهیم الأخلاقیة لأهل المدینة الخاطئة التی وردت فی القرآن الکریم بعد التعرف على الفونیم کوحدة صوتیة ومعرفة ظهوره وکیفیة التعامل معه أمرٌ مهمٌ، لأنّه مرَّ بمراحل حتى وصل إلى مرحلة نضوجه فهو صوت قادر على إیجاد تغییر دلالی، وکما تهدف الدراسة إلى توضیح الفونیم والتنغیم والأهمیة المعنویة ...  بیشتر

مقاله پژوهشی نقد ادبی
الأسطورة فی الشعر النسوی الحدیث العربی والغربی، (إدیث سیتویل1946، نازک الملائکة 2007) أنموذجا

آلاء مهدی مزهر البریج؛ سید حسین سیدی؛ ضرغام قبانچی

دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 16-36

https://doi.org/10.22067/jallv15.i1.2208-1179

چکیده
  یعد توظیف الأسطورة من إحدى الأدوات التعبیریة الجمالیة التی اهتدى إلیها شعراء الحداثة، واستعانوا بها فی شعرهم، وقد عظم توظیفها فی الشعر الحدیث حتى غدت من أهم ظواهر الأدب الحدیث والمعاصر، وشکل استعمالها سمة من سمات الأدب الحدیث فما یکاد یکون هناک عمل شعری یخلو من الإشارات الرمزیة والأسطوریة، وفی محاولة البحث حول نمط المرأة الشاعرة ...  بیشتر

علمی - پژوهشی نشانه شناسی
تناسق العتبة والحبکة فی روایة "برید اللیل" لهدی برکات دراسة تحلیلیة سیمیائیة

زهره قربانی مادوانی؛ زهرا سلیمانی

دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 37-54

https://doi.org/10.22067/jallv15.i1.2209-1191

چکیده
  من الضروری للراوی، أن یستفید من التقنیات التی تعینه لکتابة الروایة، لإیجاد التناسق والتلاؤم بین الشکل والمضمون. کلما کان هذا التناسق أکثر کان نجاح الکاتب أکثر. هدی برکات تستغل فن التراسل، لترسیم الحبکة المثیرة والمأساویة فی "برید اللیل". خیمت علی الروایة الضبابیة وعدم الوضوح، حیث لا یری القارئ، اسم علم للشخص، ولو مرة. کل شیء فی العتمة ...  بیشتر

علمی - پژوهشی زبان شناسی
مقاربة لشعر محمد عبدالباری فی ضوء نظریة بیرجیرو؛ قصیدة «ما لم تقله زرقاء الیمامة» أنموذجاً

حسین الیاسی مفرد؛ زینب قاسمی اصل

دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 55-72

https://doi.org/10.22067/jallv15.i1.2211-1206

چکیده
  تطوّرَت مناهج دراسة النصوص الشعریة وتحوّلت بفعل التطوّر الشامل فی الوعی النقدی المعاصر وصارت العلاقة مع النص الشعری هی العلاقة القائمة علی أساس الجدل والمشاکسة والتلقی المنهجی بغیة الوصول إلی المعنی الحقیقی للنص بعد سبر أغواره و تجاوز تضاریسه وهیکلیته الظاهراتیة ومن أهم المناهج حدیثة الظهور، المنهج السیمیائی ویستدعیه الوعی النقدی ...  بیشتر

علمی - پژوهشی زبان شناسی
المتاهة دراسة نصیّة فی تحلیل الخطاب

عبدالباقی بدر الخزرجی

دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 73-89

https://doi.org/10.22067/jallv15.i1.2308-1304

چکیده
  تعلّمتُ من الحیاةِ أنَّ الإبداعَ مسافةُ حکایةٍ اشترکَ فیها کلُ المبدعینَ الذین کانوا على موعدٍ مع النص بوصفهِ فضاءً یُحلقُ فیه المبدع بحثاً عن الجمال والذوق والأناقة النصیّة؛ ومن أعماق هذه الفکرة نبضت لدیَّ أفکار لتحلیل الخطاب فی مرحلة الدراسات العلیا تقومُ على فکرة (المتاهة)، وأزعم أنّها فکرةٌ جدیدة فی الدراسات النصیّة لتحلیل ...  بیشتر

علمی - پژوهشی زبان شناسی
اتّساق الخطاب الشعری فی قصیدة «سلی الرماح العوالی» لصفی‌ الدین الحلی

عبدالباسط عرب یوسف آبادی؛ فاطمه گوشه نشین

دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 90-104

https://doi.org/10.22067/jallv15.i1.2202-1108

چکیده
  یحتلّ الاتّساق موقعاً مرکزیاً فی بحوث مایکل هالیدای ورقیة حسن ولهما الفضلُ الکبیر فی تقسیم آلیاته، ففی آرائهما یتشکل الاتّساق من مجموعة من الآلیات النصّیة، والمعجمیة، والوصلیة التی تشکّل مکوّنات فعّالة فی تحقیق الجانب الاتّساقی فی أیّ نصّ. وهذه الدراسة وفقاً للمنهج الوصفی- التحلیلی ومؤکدة على مخطّط هالیدای وحسن، تقوم على رصد آلیات ...  بیشتر

روانشناسی تطبیقی رنگ‌ها در «سقط الزند» معرّی و دیوان رودکی برپایه نظریه ماکس لوشر

عبدالباسط عرب یوسف آبادی؛ فائزه عرب یوسف آبادی؛ سید باقر حسینی

دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1398، ، صفحه 1-24

https://doi.org/10.22067/jall.v11i2.45820

چکیده
  ابوالعلاء معری، شاعر نابینای عرب­ و رودکی، شاعر نابینای فارسی­زبان، در تصاویر شعری خود استفادة قابل ملاحظه‌ای از رنگ دارند. از آن‌جا که شعر آیینة تمام‌نمای روحیات روانی شاعر است؛ تحقیق در رنگ‌های به‌کار رفته در آن نیز می‌تواند از اهمیت بالایی برخوردار باشد و به عنوان ابزاری مهم در شناسایی هنجارها، واکنش‌ها و رفتارهای شاعر قلمداد ...  بیشتر

"انسجام پیوندی " وجلوه های زیبایی آن درمقامه ساویّه "حریری" براساس نظریه هالیدی و حسن

علی پیرانی شال؛ صغری فلاحتی؛ معصومه ربیعی

دوره 10، شماره 19 ، مهر 1397، ، صفحه 95-114

https://doi.org/10.22067/jall.v10i19.66616

چکیده
  «هالیدی و رقیه حسن» در سال 1976 نظریه انسجام متنی را مطرح کردند. آن­ها انسجام را یک مفهوم معنایی می دانند که از طریق نشانه ­های انسجامی (عناصر دستوری، واژگانی و پیوندی) میان اجزاء متن، ارتباط معنایی ایجاد می­کند و ادات پیوندی یا ربط به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای انسجامی که عبارت است از: «وجود ارتباط معنایی و منطقی بین جمله‌های یک ...  بیشتر

بررسی معانی کاربردی افعال مزید در قرآن مجید (بررسی موردی)

علی اوسط خانجانی

دوره 10، شماره 18 ، بهمن 1397، ، صفحه 37-64

https://doi.org/10.22067/jall.v10i18.67463

چکیده
   قرآن کریم در مقام نزول از علم الهی به عالم طبیعت به اقتضاء زبان مخاطبان نخستین، در قالب تجلّی به زبان عربی نازل شده، برخوردار از همه مختصات و تکنیک‌های ادبیات بشری است. یکی از آن مختصات که ویژه زبان عربی و از جمله امتیازات زبانی آن است، امکان توسعۀ معنای افعال مجرد از طریق انتقال به ابواب مزید است. افعال بکار رفته در ابواب مزید تقریباً ...  بیشتر

بازخوانی رمزگان‌شناختی اشعار محمد عفیفی مطر بر اساس سیاق سخن و طبقه‌بندی آن بر پایه نظریه دنیل چندلر

سید علی میرحسینی؛ سید عدنان اشکوری؛ علی اسودی؛ هومن ناظمیان؛ عبدالله حسینی

دوره 13، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 40-62

https://doi.org/10.22067/jallv13.i4.2102-1027

چکیده
  رمزگان یا صورت تأویل شده رمز بر اساس سیاق سخن و چیدمان طولی و عرضی اجزای آن، یکی از مهم‌ترین و در عین‌ حال پیچیده­ترین طرق رسیدن به لایه­های نهان هر سروده یا نوشتار ادبی و کشف وجوه نامحسوس آن به شمار می­­آید که شاعر یا نویسنده در آن از رمز به گستره­ مشهودی بهره­برداری کرده باشد. نوشتار حاضر با رویکرد توصیفی تحلیلی پس از ارائه ...  بیشتر

ویژگی سبکی فراوانی واژگان (سنجش عملی گزیده قصائد متنبی، إبن‌هانیء اندلسی و احمد شوقی)

علی اکبر ملایی

دوره 4، شماره 7 ، اسفند 1391

https://doi.org/10.22067/jall.v4i7.19806

چکیده
  دایره‌ واژگان به کار رفته در یک نوشتار اعمّ از شعر و نثر، از آشکارترین ویژگی‌های سبکی آفریننده‌ آن به شمار می‌آید. کلمات، همان خشت‌هایی هستند که ساختمان یک اثر ادبی را به وجود می‌آورند؛ اما روشی که شاعر/ نویسنده در چینش آنها به کار می‌برد، می تواند منعکس کننده‌ شخصیت ادبی ویژه‌ و وجه تمایز او باشد. تردیدی نیست که این ویژگی تنها ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
بررسی و تحلیل مفهوم ادبیّت متن و مؤلفه‌های آن از نگاه ادونیس

سمیه بیگ قلعه جوقی؛ سید حسین سیدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 اردیبهشت 1401

https://doi.org/10.22067/jall.2022.70431.1049

چکیده
  مفهوم ادبیّت‌متن و مؤلفه‌های آن، یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات در حوزه نقد ادبی به شمار می‌رود که علی‌رغم تلاش‌های فراوان ناقدان و ادیبان هنوز برای آن تعریفی قطعی و مشخص ارائه نشده است؛ ادونیس نظریه‌پرداز و منتقد برجسته عرب، یکی از معدود ناقدانی می‌باشد که توانسته درباره ادبیّت نظریات جدیدی را مطرح سازد. دیدگاه‌های وی در این ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
استعاره مفهومی «کفر» و «ایمان» در قرآن کریم

عطاءاله ریکی کوته؛ بهار صدیقی؛ احمدرضا حیدریان شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 31 مرداد 1401

https://doi.org/10.22067/jall.2022.75515.1112

چکیده
  استعاره مفهومی ابزاری نو از علوم شناختی است که برای درک یک حوزه مفهومی انتزاعی و کمتر آشنا به وسیله حوزه مفهومی عینی وملموس دیگر به کار می‌رود. در استعاره مفهومی نقش نگاشت‌ میان دو حوزه مفهومی و تعیین حوزه مبدا و حوزه مقصد از اهمیت فراوانی برخوردار است. قرآن کریم سرشار از مفاهیم انتزاعی همانند؛ ایمان، کفر، شرک، هدایت و ضلالت است که ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
تحلیل شواهد قرآنی حذف در کتاب سیبویه و تاثیر آن بر مفسران (مطالعه موردی: زجاج، زمخشری، طبرسی و فخر رازی)

زهرا احمدلو؛ ابوالفضل رضایی؛ محمد إبراهیم خلیفه شوشتری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 مرداد 1402

https://doi.org/10.22067/jall.2023.73143.1079

چکیده
  سیبویه برای استحکام بخشی تحلیل‌های نحوی و وضع اصول نحوی از شواهد قرآنی بسیاری یاری گرفته است. این پژوهش به صورت توصیفی – تحلیلی به بررسی تحلیل شواهد قرآنی در باب (حذف) در الکتاب می‌پردازد. سپس به صورت تطبیقی به بررسی میزان و چگونگی تاثیر تعلیل‌های سیبویه بر روی مفسرانی چون زجاج، زمخشری، طبرسی و فخرالدین رازی اشاره می‌شود. از جمله ...  بیشتر

علمی - پژوهشی نقد ادبی
شاخصه‌های رویکرد صورت‌گرایی روسی در عیار الشعر ابن طباطبا

حجت رسولی؛ شلیر احمدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 آبان 1402

https://doi.org/10.22067/jall.2023.79055.1203

چکیده
  ابن طباطبا العلوی، ناقد برجستهٔ ادب عربی قرن چهارم هجری، در اثرش عیار الشعر شیوه‌ای متمایز را در پرداختن به نقد ادب عربی در قیاس با آثار ناقدان هم‌عصر و گذشتگان خود و حتی ناقدان پس از خود پی گرفته است. ابن طباطبا به‌طور خاص به شعر به‌عنوان صنعتی هنری پرداخته و ساختار و نظم شعری را محور اصلی بحث خویش قرار داده است، به‌گونه‌ای‌که ...  بیشتر

ابر واژگان