طرحواره‌های تصویری قدرتی وجهتی در حبسیه‌های محمد جواد جزایری

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• نفیسه حاجی رجبی ¹
• حسن عبدالهی ²
• علی نوروزی ³

¹ دانش آموخته‌ی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

² دانشیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

³ استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

https://doi.org/10.22067/jall.v12.i1.53424

چکیده

    طرحواره­های قدرتی و جهتی از گونه­های طرحوارۀ تصویری­اند و این تصاویر فرایند شناختی را که در اثر تجربه­های فیزیکی انسان در برخورد با جهان خارج شکل می­گیرند فراهم آورده است و امکان درک مفاهیم انتزاعی را به وجود می­آورند.
    این پژوهش در چهارچوب نظریۀ طرحواره، اشعار حبسیه دارای طرح‌وارۀ قدرتی و جهتی محمدجواد جزایری را با رویکرد زبان­شناسی شناختی مورد تحلیل قرار می­دهد. براین مبنا پژوهش حاضر باهدف تحلیل انواع استعاره­های مفهومی جهتی و قدرتی در اشعار محمدجواد جزایری به روش توصیفی- تحلیلی انجام‌شده است که تاکنون از این دیدگاه اشعار وی مورد تحلیل قرار نگرفته است. نتیجه بررسی اشعار محمدجواد جزایری چنین بوده که مفاهیم انتزاعی طرحواره­های قدرتی در حبسیه­های این شاعر درکنار زدن مشکلات و سد­های پیش­روی مقاومت و پایداری و طرحواره­های جهتی برای تلاش و مبارزه، عزم و اراده و ثبات عمل که همگی احساس مثبت را القا می­کنند، جای می­گیرند و شاعر به کمک آن­ها و الگوبرداری از حوزۀ مبدأ(عینی و تجربی) و تعمیم آن به حوزۀ مقصد(باطنی و انتزاعی) در تبیین این مفاهیم سود می­جوید که همگی جهت ملموس ­تر نمودن مفاهیم ذهنی و عینیت‌بخشی مفاهیم بوده است.

کلیدواژه‌ها

• معنی‌شناسی شناختی
• طرحواره‌های تصویری
• قدرت
• جهت
• محمدجواد جزایری
• حبسیه

مراجع

 

1.آباد، مرضیه.(1380). حبسیه سرایی در ادب عربی.چاپ اول. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.

2. الامین، محسن. (1995). اعیان الشیعة. بیروت: مطبعة الانصاف.

3. تمیمی، جعفر صادق.(1412). معجم الشعراءالعراقیین المتوفین فی العصر الحدیث و لهم دیوان مطبوع، شرکة المعرفة.

4.جزایری، محمد جواد.(1970)،دیوان الجزایری. بیروت: مکتبة الاتحاد.

5. الحسینی، محمود نجیب.(1970).السجون اللبنانیة. بیروت: جامعه بیروت العربیة.

6. دبیرمقدم، محمد.(1390). زبان­شناسی نظری. ویراست دوم. تهران: سمت.

. راسخ مهند، محمد.(1390). درآمدی بر زبان­شناسی شناختی. چاپ دوم. تهران: سمت. 7

8. سلطانی، رضا.(1391). رویکردی شناختی به چند معنایی افعال حرکتی زبان فارسی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه اصفهان.

9. شبر، جواد.(بی تا). ادب الطف. الجزء العاشر. بیروت.

10. حاجیان، خدیجه و عالیه زعفرانلو.(1389)." استعاره­های جهتی قرآن با رویکرد شناختی" فصلنامه نقد ادبی، سال سوم، شماره9، صص115- 139.

11.صفوی، کورش.(1384). فرهنگ توصیفی معنی شناسی. تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.

12. ـــــــــ .(1382)."بحثی دربارۀ طرح­واره­های تصویری از دیدگاه معنی­شناسی شناختی". فصلنامه فرهنگستان، سال ششم، شماره21،ص 65.

13. گلفام، ارسلان وفاطمه­یوسفی راد.(1381)." زبان شناسی شناختی واستعاره".نشریه تازه­های علوم شناختی. شماره3، صص59-64.

14. هوشنگی،حسین­ومحمود­سیفی­پرگو.(1388)."استعاره­های مفهومی در قرآن از منظرزبان­شناسی شناختی". پژوهشنامه علوم ومعارف قرآن کریم. سال اول، شماره 3، صص9- 34.

15.واضح،محمد.(1415). السجون وأثرها فی الآداب العربیة. الطبعة الأول. بیروت- لبنان، الموسسة الجامعیة للدراسات و النشر والتوزیع.

16. افراشی، آزیتا." نگاهی به معنی شناسی شناختی". Lingoistica.com/articles