نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
چکیده
امروزه باوجود پیشرفت وسایل نقلیه و نیز راه‌های ارتباطی مثل تلفن و فضای مجازی، انسان معاصر بیش از پیش تنهایی را تجربه می‌کند. روان‌شناسی به‌عنوان یکی از حوزه‌های مهم در ارتباط با انسان و مشکلات روحی وی درصدد تبیین و درمان این احساس تنهایی برآمده و شیوه‌های درمانی متعددی را ارائه کرده است. عده‌ای از روان‌شناسان، ازجمله اروین یالوم (Irvin D. Yalom)، درمان وجودی (Existential therapy) را پیشنهاد می‌کنند. درمان وجودی یک شیوهدرمانی نیست بلکه رویکردی فلسفی است که بر شیوۀ کار و عملکرد مشاور و روان‌درمان گر تأثیر می‌گذارد. عدنان الصائغ به‌عنوان یک شاعر مدرن و چه‌بسا پست‌مدرن در برخی اشعار خود به بیان وضعیت زندگی انسان در دورۀ معاصر پرداخته است؛ غم، آوارگی، جنگ، دوری از وطن و تنهایی بیشترین بسامد را در اشعار وی دارند. بخصوص که خود شاعر طعم غربت را چشیده است. در این جستار، نگارندگان برخی از اشعار عدنان الصائغ را در حوزهی انواع تنهایی و راه‌های درمان آن با رویکرد وجودی اروین یالوم بررسی کرده‌اند؛ ابتدا اشعار را با روش توصیفی-تحلیلی شرح داده و سپس به بیان وجوه اشتراک بین روشهای درمان اروین یالوم و عدنان الصائغ پرداخته‌اند. مضمون تنهائی در غالب اشعار عدنان مربوط به‌تنهایی وجودی است که نسبت به‌تنهایی درونی و تنهایی بین فردی بسامد بیشتری دارد. به همین ترتیب نیز شیوه‌های درمان تنهایی وجودی در اشعار وی ازجمله پناه بردن به خیال و رؤیا، روی آوردن به عشق و عزلت‌نشینی بیشتر در شعر عدنان نمود پیداکرده است. این‌گونه شعرها هم به خود شاعر درگذر از این تنهایی گریزناپذیر کمک کرده است و هم به مخاطب‌های او سرنخ‌ها و نشانه‌هایی برای مهار این احساس تنهایی ارائه داده است. از این حیث پژوهش حاضر می‌تواند مؤید نقش هنر در حوزهی درمان باشد و به پژوهشگران حوزهی هنردرمانی کمک کند
کلیدواژه‌ها
موضوعات
- جاسلسن، روتلن. (۱۳۹۳). اروین د. یالوم. ترجمه سپیده حبیب. تهران: دانژه.
- حمدی، فاطمه. (۲۰۱۰). الشعر العراقی فی أزمة التسعینیات التوجهات و التکوین. الطبعة الأولی، قاهره: مکتبة الآداب.
- سارتر، ژان پل. (۱۳۷۶). اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر. ترجمه مصطفی رحیمی. تهران: نیلوفر.
- سید حسینی، رضا. (۱۳۸۶). مکتب‌های ادبی. تهران: زمان.
- الصائغ، عدنان. (۲۰۰۴). الأعمال الشعریة الکاملة. بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
- (۲۰۱۰). القراءة و التوماهوک و المثقف و الاغتیال. بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
- کری، جرالد. (۱۳۹۶). نظریه و کاربست مشاوره و روان‌درمانی. ترجمه یحیی سیدمحمدی. چاپ هفدهم. تهران: نشر ارسباران.
- مصلح، علی اصغر. (۱۳۸۷). فلسفه‌های اگزیستانس. چاپ دوم. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀاسلامی.
- مورتی، کریشنا. (۱۳۸۴). عشق و تنهایی. ترجمه محمد جعفر مصفا. تهران: نشر قطره.
- مهرین، مهرداد. (۱۳۴۳). مکتب فلسفی اگزیستانسیالیسم. تهران: مؤسسه انتشارات آسیا.
- نوالی، محمود. (۱۳۷۴). اگزیستانسیالسم تطبیقی. تبریز: دانشگاه تبریز.
- یالوم، اروین دیوید. (۱۳۹۰). روان درمانی اگزیستانسیال. ترجمه سپیده حبیب. تهران: نشر نی.
- ___________. (۱۳۹۶). یالوم خوانان. ترجمه حسین کاظمی یزدی. چاپ دوم. تهران: پندار تابان.
- یالوم، اروین، لشچ، مولین. (۱۳۸۹). روان درمانی گروهی نظریه و عمل. ترجمه مهشید یاسایی. تهران: دانژه.
- یالوم، ارفین، مای، رولو. (۲۰۱۵). مدخل إلی العلاج النفسی الوجودی. ترجمه عادل مصطفی. الطبعة الرابعة. قاهرة: رؤیة للنشر و التوزیع.
- امیری، مهسا، علیزمانی، امیر عباس. (۱۳۹۷). «بررسی تنهایی اگزیستانسیال در دنیای مدرن و روشهای مواجهه با آن با تکیه بر آرای اروین یالوم». غرب شناسی بنیادی. سال نهم شمارۀ اول. ۱-۲۲.
- خضری، علی، بلاوی، رسول، آبگون، آمنه. (۱۳۹۵). «بررسی فرآیند نوستالژی در شعر عدنان الصائغ مطالعۀ موردی دیوان مرایا لشعرها الطویل و سماء فی خوذة». نقد ادب معاصر عربی. سال ششم. شماره 11. ۱۴۹-۱۷۲.
- الزهیری، حسن کاظم حسین. (۲۰۱۸). «الوحدات الإشاریة عند عدنان الصائغ فی دیوانه :أسیر أسیرا بدهشتی کأنی أحلق بجناحین من ریش قصیدة: دراسة تداولیة تحلیلیة». مجلة دواة، مج. ۵، ع. ۱۷، صص: ۱۰۳-۸۹. BIM-1218754
- شیخ، محمد. (۱۳۹۴). «بررسی تطبیقی درمان درد فراق (نوستالژی) در شعر نازک الملائکه و سهراب سپهری»مجله زبان و ادبیات عربی. دوره هفتم شماره 13. . صص: ۱۰۴-۸۷. Doi:10. 22067/JALL. V7I13. 45936
- مالمیر، کبری. (۱۳۹۲). «بررسی اجمالی روان درمانی وجودی». فصلنامۀتحلیلی پژوهشی روان‌شناسی و هنر. سال هفتم. شمارۀ 10. صص ۲۹-۴.
- محمدی بایزیدی، مجید، پروینی، خلیل، روشنفکر، کبری. (۱۳۹۵). «بررسی مبانی وجودگرایی بر اساس پوچی قهرمانان در رمان الحی اللاتینی سهیل ادریس». مجله زبان و ادبیات عربی. دوره هشتم. شماره چهارده. ۱۸۱-۱۴۹.
Doi:10. 22067/JALL. V8I14. 47122
- مظاهری، حبیب، علیزمانی، امیرعباس. (۱۳۹۷). «بررسی مواجهه با رنج تنهاییِ اگزیستانسیال در اندیشه اروین یالوم و رنج عارفانه فِراق در اندیشه مولوی». فصلنامۀپژوهش‌های فلسفی کلامی. سال بیستم شمارۀ چهارم. ۶۹-۹۰.
Doi:10. 22091/PFK. 2017. 1833. 1582
)
ارسال نظر در مورد این مقاله