محمدنبی احمدی؛ ایمان قنبری
چکیده
نشانهشناسی رمزگانها، یکی از روشهای نوینی است که ناقدان در بررسی و تأویل متون ادبی به آن اهتمام ورزیدهاند و از مفاهیمی اساسی است که نشانهها به‌وسیلۀ آن، معنای ویژۀ خود را مییابند. کاظم السماوی (1919- 2010م) از شاعران توانمند معاصر عراق است که بخش قابل توجّهی از شعر وی را نشانهها، نمادها و اسطورهها تشکیل میدهد. سروده ...
بیشتر
نشانهشناسی رمزگانها، یکی از روشهای نوینی است که ناقدان در بررسی و تأویل متون ادبی به آن اهتمام ورزیدهاند و از مفاهیمی اساسی است که نشانهها به‌وسیلۀ آن، معنای ویژۀ خود را مییابند. کاظم السماوی (1919- 2010م) از شاعران توانمند معاصر عراق است که بخش قابل توجّهی از شعر وی را نشانهها، نمادها و اسطورهها تشکیل میدهد. سروده «ملحمة الهجرة الثلاثة» از اشعاری است که وی در آن، با خلق مجموعهای از نشانهها؛ پیام مورد نظر خود را با مخاطب در میان میگذارد. این پژوهش کیفی، به شیوۀ توصیفی- تحلیلی، با استفاده از نسخههای خطّی و کتابخانهای، به بررسی این قصیده برای یافتن مهمترین رمزگانهای زبانی آن و بیان ارتباط آنها با زندگی شاعر از یکسو و نقش آن در هماهنگی قصیده از سوی دیگر، پرداخته است. هدف از بررسی و تحلیل این قصیده از منظر رمزگانها آن است تا خواننده تا حدّ زیادی با زوایای پنهان شعر سماوی و اندیشه وی آشنا شود. نتایج نشان میدهد که نشانههای شخصیّت شاعر و گرایشهای شخصی او به‌طور واضح در رمزگانهای مربوط به صاحب متن و عنوان تجسّم یافته است؛ همان‌طور که یکپارچگی قصیده به کمک رمزگانهای زیباییشناختی و بینامتنی به‌اضافه دیگر رموز محقّق شده است که این امر، بر ارزش ادبی قصیده افزوده است. همچنین، بررسیها، حاکی از آن است که سروده حاضر، برخاسته و متأثّر از زندگی وی و سالهای دراز غربت و تبعید است که شاعر به‌صورت آگاهانه بسیاری از رمزگانها را برای بیان مقصود خود که همان برانگیختن حسِّ مبارزه و مقاومت است بکار گرفته است. وی به‌خوبی توانسته است در پسِ این نشانهها، مقصود خود را بیان و با خواننده ارتباط برقرار کند. کلیدواژه‌ها: نشانه شناسی، رمزگانها، کاظم السماوی، ملحمة الهجرة الثلاثة. نشانهشناسی رمزگانها، یکی از روشهای نوینی است که ناقدان در بررسی و تأویل متون ادبی به آن اهتمام ورزیدهاند و از مفاهیمی اساسی است که نشانهها به‌وسیلۀ آن، معنای ویژۀ خود را مییابند. کاظم السماوی (1919- 2010م) از شاعران توانمند معاصر عراق است که بخش قابل توجّهی از شعر وی را نشانهها، نمادها و اسطورهها تشکیل میدهد. سروده «ملحمة الهجرة الثلاثة» از اشعاری است که وی در آن، با خلق مجموعهای از نشانهها؛ پیام مورد نظر خود را با مخاطب در میان میگذارد. این پژوهش کیفی، به شیوۀ توصیفی- تحلیلی، با استفاده از نسخههای خطّی و کتابخانهای، به بررسی این قصیده برای یافتن مهمترین رمزگانهای زبانی آن و بیان ارتباط آنها با زندگی شاعر از یکسو و نقش آن در هماهنگی قصیده از سوی دیگر، پرداخته است. هدف از بررسی و تحلیل این قصیده از منظر رمزگانها آن است تا خواننده تا حدّ زیادی با زوایای پنهان شعر سماوی و اندیشه وی آشنا شود. نتایج نشان میدهد که نشانههای شخصیّت شاعر و گرایشهای شخصی او به‌طور واضح در رمزگانهای مربوط به صاحب متن و عنوان تجسّم یافته است؛ همان‌طور که یکپارچگی قصیده به کمک رمزگانهای زیباییشناختی و بینامتنی به‌اضافه دیگر رموز محقّق شده است که این امر، بر ارزش ادبی قصیده افزوده است. همچنین، بررسیها، حاکی از آن است که سروده حاضر، برخاسته و متأثّر از زندگی وی و سالهای دراز غربت و تبعید است که شاعر به‌صورت آگاهانه بسیاری از رمزگانها را برای بیان مقصود خود که همان برانگیختن حسِّ مبارزه و مقاومت است بکار گرفته است. وی به‌خوبی توانسته است در پسِ این نشانهها، مقصود خود را بیان و با خواننده ارتباط برقرار کند.
