سیده زهرا حسینی طالمی؛ تورج زینی وند
چکیده
داستان «تاجر بغداد» اثر کامل کیلانی( 1897-1959م ) نویسنده و اندیشمند معاصر مصری است. کیلانی در این اثر، داستان و عناصر داستانی را ابزاری برای آموزش اندیشه و فلسفه برای کودکان بهکارگرفته است. در این پژوهش توصیفی- تحلیلی، هدف اساسی آن است تا با بهرهگیری از مؤلفههای متیولیپمن، این مؤلفههای اندیشه ورزی را ضمن بررسی شیوه بازخوانی ...
بیشتر
داستان «تاجر بغداد» اثر کامل کیلانی( 1897-1959م ) نویسنده و اندیشمند معاصر مصری است. کیلانی در این اثر، داستان و عناصر داستانی را ابزاری برای آموزش اندیشه و فلسفه برای کودکان بهکارگرفته است. در این پژوهش توصیفی- تحلیلی، هدف اساسی آن است تا با بهرهگیری از مؤلفههای متیولیپمن، این مؤلفههای اندیشه ورزی را ضمن بررسی شیوه بازخوانی این داستانکهن در این اثر داستانی معاصر تحلیل نماید. برنامه فلسفه برای کودکان که بنیان‌گذار آن لیپمن است، در صدد است تا به‌وسیله داستان، نیاز اساسی مخاطبان خردسال را که همان آموزش اندیشه، استدلال، نقد، پرسش از چیستی و چرایی پدیده‌ها، آموزش استفاده از آموخته‌ها در زمان و مکان مناسب، دریافت پاسخ پس از تأمل و اندیشه، درک ارتباط منطقی بین پدیده‌ها است، پاسخ دهد. او به‌وسیله داستان، کودکان و نوجوانان را از نقدناپذیری، مطلق‌گرایی و عدم توجه به آراء دیگران پرهیز می‌دهد. کودکان در فرآیند داستان یاد میگیرند که فرضیه‌ها را به چالش بکشند و استدلال‌ها را بیازمایند و به دنبال حقایق باشند. یافته‌های پژوهش، بیانگر این است که کیلانی تلاش میکند تا سبک و محتوای این داستان را در مسیر آموزش تفکر خلّاق و انتقادی طرح نماید. او در این داستان با استفاده از بازی و به شیوۀ گفت‌وگو، داستان را به جلو رانده است. کودکان در این داستان، دارای شخصیت مستقل هستند. قضاوت قاضی را به چالش میکشند و یا بهرهگیری از استدلالهای منطقی، حقیقت را اثبات میکنند. در حقیقت، میان سبک داستان‌نویسی کیلانی و نظریۀ لیپمن، نوعی اشتراک و همسویی دیده شده است. هردو، داستان را اساس آموزش قرار داده و مسائل اساسی زندگی را در قالب داستان مطرح و به چالش میکشند و کودکان با استفاده از نقشآفرینی، نحوۀ استدلال، به چالشکشیدن، مفهوم‌سازی و تفکر انتقادی گام در مسیر اندیشه ورزی برمی‌دارند.
