بررسی تطبیقی درمان درد فراق (نوستالژی) در شعر نازک الملائکه و سهراب سپهری

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

• محمد شیخ

دانشگاه سیستان وبلوچستان

https://doi.org/10.22067/jall.v7i13.45936

چکیده

درد فراق (نوستالژی) دردی است که به سبب جدایی و دوری از مطلوب یا اندیشیدن به نامطلوب در فرد تجلّی می یابد و شاعر یا نویسنده به بیان آن می پردازد. همچنین درمان درد فراق (نوستالژی) به تلاش شاعران برای رهایی از اندیشه دردناک و حسرت‌آور نوستالژی گفته می شود. نازک الملائکه (2007-1923) و سهراب سپهری (1307-1359) ازجملۀ شاعران نوستالژیکی معاصر ادبیات عربی و فارسی هستند که درد فراق (نوستالژی) در شعر آن ها به صورتی برجسته دیده می شود. ازآنجاکه هر دردی درمان خاصی می طلبد، این دو شاعر با توجّه به شناختی که از درد جان فرسود خویشتن داشته اند به ارائه راه هایی برای درمان پرداخته اند که در این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلیِ مجموعه‌های شعری دو شاعر و استفاده از منابع کتابخانه‌ای و بر اساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی به بررسی مقایسه ای راه های رهایی و درمان درد فراق (نوستالژی) در شعر دو شاعر پرداخته‌شده است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می دهد هر دو شاعر برای درمان درد فراق راه حل های مشابهی ارائه داده‌اند؛ هر دو شاعر «ایمان و یاد خدا و غنیمت شمردن فرصت و در زمان حال زیستن» را راهِ رهایی از درد و رنج و رسیدن به آرامش، «پناه بردن به طبیعت» را برای درمان غم غربت و تنهایی، «پذیرفتن تقدیر» را برای درمان نوستالژی حاصل از اندیشیدن به مرگ و «خزیدن در سایه‌ها» را برای درمان نوستالژی بکار برده‌اند.

کلیدواژه‌ها

• نوستالژی
• شعر
• درمان درد فراق
• نازک الملائکه
• سهراب سپهری

مراجع

قرآن کریم.

اسوار، موسی. (1381). از سرود باران تا مزامیر گل سرخ: پیشگامان شعر امروز عرب. تهران: انتشارات سخن.

البرقوقی، عبد الرحمن. (1407). شرح دیوان متنبی. بیروت: دار الکتاب العربی.

پروینی، خلیل. اسماعیلی، سجاد (1390). بررسی تطبیقی نوستالژی در شعر احمد عبدالمعطی حجازی و نادر نادر پور. فصلنامه نقد و ادبیات تطبیقی. دانشگاه رازی کرمانشاه. سال اول. شماره 2. صص 41-71.

تقی زاده، صفدر. (1381). نوستالژی. مجله فرهنگ و هنر. بخارا. شماره 24.

خلیل جحا، میشال. (1999). الشعر العربی الحدیث من احمد شوقی إلی محمود درویش. الطبعه الأولی. بیروت: دارالعوده.

ریکور، پل. (1374). خاطره، تاریخ، فراموشی. فصلنامۀ گفتگو. شماره 8.

سپهری، پریدخت. (1376). سهراب مرغ مهاجر. تهران: طهوری.

سپهری، سهراب. (1381). هشت کتاب. چاپ سی و یکم. تهران: طهوری.

سلیمی، علی؛ مرآتی، مهدی. (1389). مطالعۀ تطبیقی واژۀ شب در شعر نیما یوشیج و نازک الملائکه.

نشریۀ ادبیات تطبیقی (علمی - پژوهشی). دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه شهید باهنر کرمان. دورۀ جدید. سال دوم. شماره 3.

شریفیان، مهدی. (1389). روانشناسی درد. انتشارات دانشگاه بوعلی سینا.

گرجی، مصطفی؛ کوپا، فاطمه؛ کهندانی، محمد رضا. (1389). مفهوم درد و رنج در نگاه شاعران زن معاصر (با تکیه‌بر اشعار فروغ فرخزاد و سیمین بهبهانی). فصلنامۀ علمی - پژوهشی نقد ادبی. سال 3. شماره 9.

الملائکه، نازک. (1997). دیوان. بیروت: دارالعوده.