نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین المللی امام خمینی ،ایران
2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین المللی امام خمینی ،ایران
چکیده
قصیدة النثر در چارچوب تفکر جنبش ادبی «مجله لبنانی شعر» و به مثابه نمود ادبی از اندیشهی هستیشناسانهی این جنبش، به دنبال کشفِ گونهی دیگر از جهان و روابط میان اشیاء است. در این نمود ادبی، زبان شعر ساختار از پیش طراحیشده را رها ساخته و هستیِ دیگرگونه را به نمایش میگذارد. ازاینرو، فهم چنین متونی که دارای معانی فلسفی است در چارچوب نظریههای ادبی و نقدی میسر نیست و از این طریق نمیتوان گسترهی معنایی آن متون را تحلیل نمود و ممکن است تحلیلها به تکمعنایی و سلطه مؤلف ختم شود. بر این اساس دریافت ابعاد معنایی چنین متونی مستلزم کاربست رویکردهای فلسفی است. هرمنوتیک فلسفی که بر بنیادهای فلسفهی هستیشناسانه استوار است در باب تفسیر متن امکان دریافتهای وسیعی را برای خواننده فراهم میکند. در راستای ضرورتِ یافتن رویکردی معناگرا برای تحلیل این نوع ادبی و پرده برداشتن از وجوه ادبیّت و زیبایی خاص آن، در این جستار از یکسو با کاربست تئوری گادامر- فیلسوف آلمانی به تفسیر سطرهایی از قصیدة النثر پرداخته شده است و از طرف دیگر همسویی نگاه نظریهپردازان قصیدة النثر با مبانی هرمنوتیک فلسفی در خصوص مسائلی از جمله سنت، زبان و روشگریزی - مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در باب نتایج به ویژه آنچه از تحلیل نمونهها بهدستآمده باید گفت اندیشههای ادونیس یا انسی الحاج و یا دیگر صاحبنظران مجله لبنانی شعر در بسیاری از مؤلفههای خود با مبانی هرمنوتیک گادامر همسو هستند به ویژه در باب نفی نگاه ابزارنگری به زبان و هستی بخشی به آن، تعهد به سنتهای سیال و زوالناپذیر.
کلیدواژهها
- ادونیس (1996). الأعمال الشعریة: أغانی مهیار دمشقی و قصائد أخری. ج 1. دار المدی للثقافة و النشر.
- ---- (1391). پیش درآمدی بر شعر عربی. ترجمه: کاظم برگ نیسی. تهران: نشر نی.
- ---- (1981). سیاسة الشعر. بیروت: دار الآداب.
- ---- (2012). زمن الشعر، ط: 7. بیروت: دارالساقی.
- ---- (1988). مفرد بصیغة الجمع. بیروت: دار الآداب.
- احمدی، بابک (1380). ساختار و تأویل متن. چاپ اول. تهران: نشر مرکز.
- پالمر، ریچارد (1390). علم هرمنوتیک. ترجمه: محمد سعید حنایی کاشانی. تهران: هرمس.
- الحاج، أنسی (1994). الرأس المقطوع. لبنان. بیروت: دارالجدید. الطبعة الثالثة.
- حمود، محمد (1996). الحداثة فی الشعر العربی المعاصر. ط 1. بیروت: الشرکة العاملیة للکتاب.
- عزام، محمد (1995). الحداثة الشعریة. دمشق: إتحاد کتّاب العرب.
- علاق، فاتح (1388). مفهوم شعر از دیدگاه شاعران پیشگام عرب. ترجمه: سید حسین سیدی. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
- ملپاس، جف و نیکولاس دیوی (1394). گادامر و زیباشناسی او. تهران: ققنوس.
- المناصره، عزالدین (2002). اشکالیات قصیدة النثر. عمان: الجامعة الأردنیة.
- واعظی، احمد (1386). درآمدی بر هرمنوتیک. چاپ چهارم. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه و اندیشه اسلامی.
- همیلتون، ادیت (1376). سیری در اساطیر یونان و رم. ترجمه: عبدالحسین شریفیان. تهران: اساطیر.
- ابراهیمی دینانی، آرزو و رضی، احمد (1397). «تاثیرپذیری ادونیس از المواقف نفّری در دیدگاه های شاعرانه». مجله زبان و ادبیات عربی. دوره 10. شماره 19. صص 1-33. DOI: 10.22067/JALL.V10I19.36339
- ادونیس. (1996). «فی قصیدة النثر». نظریة الشعر. دمشق: منشورات وزارة الثقافة.
- ترکاشوند، فرشید (1398). «واکاوی چیستی معنا و زیبایی در قصیده النثر با تکیه بر اندیشه های ادونیس و انسی الحاج». پژوهش ادبیات معاصر جهان. دوره 24.شماره 2. 335-356.10.22059/jor.2017.211116.1413 DOI:
- الحاج،انسی (1996). «مقدمة لن». نظریة الشعر. دمشق: منشورات وزارة الثقافة.
- حاجیان، خدیجه و زهرا داوری (1394). «وجود هرمنوتیک فلسفی در شعر حافظ؛ تأملی هستی شناسانه». کهن نامه ادب پارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. دوره 6. شماره 1. صص 95-111.
- الخال، یوسف(1963). «مفهوم القصیدة الحدیثة». مجلة «شعر». عدد 27. سنة 7.
- زواریان، زهرا و بیژن عبدالکریمی (1393). «تأویل و فهم شعر از نظر هرمنوتیک فلسفی». مجله حکمت و فلسفه. شماره اول. صص 25-44.
- گرگین، محمود. (1384). «معنی مثنوی یا معرفت دیالکتیکی در مثنوی مولانا».کتاب ماه و ادبیات. شماره 95. صص118-135.
- نصری، عبدالله. (1384). «نگاهی به هرمنوتیک گادامر». مجله زبان و ادب. شماره 24. صص195-207.
- آزاد، علیرضا. (1393). مبانی فهم قرآن و هرمنوتیک فلسفی. مقطع دکتری دانشگاه فردوسی مشهد.
- داوری گراغانی، زهرا. (1387). شعر به مثابۀ متن(بررسی و تطبیق اندیشه گادامر و پل ریکور در باب شعر). مقطع کارشناسی ارشد. دانشگاه هنر.
ارسال نظر در مورد این مقاله