زهرا احمدلو؛ ابوالفضل رضایی؛ محمد إبراهیم خلیفه شوشتری
چکیده
سیبویه برای استحکام بخشی تحلیل‌های نحوی و وضع اصول نحوی از شواهد قرآنی بسیاری یاری گرفته است. این پژوهش به صورت توصیفی – تحلیلی به بررسی تحلیل شواهد قرآنی در باب (حذف) در الکتاب می‌پردازد. سپس به صورت تطبیقی به بررسی میزان و چگونگی تاثیر تعلیل‌های سیبویه بر روی مفسرانی چون زجاج، زمخشری، طبرسی و فخرالدین رازی اشاره می‌شود. از جمله ...
بیشتر
سیبویه برای استحکام بخشی تحلیل‌های نحوی و وضع اصول نحوی از شواهد قرآنی بسیاری یاری گرفته است. این پژوهش به صورت توصیفی – تحلیلی به بررسی تحلیل شواهد قرآنی در باب (حذف) در الکتاب می‌پردازد. سپس به صورت تطبیقی به بررسی میزان و چگونگی تاثیر تعلیل‌های سیبویه بر روی مفسرانی چون زجاج، زمخشری، طبرسی و فخرالدین رازی اشاره می‌شود. از جمله اهداف این پژوهش بیان میزان پذیرش یافته‌های نحوی سیبویه نسبت به شواهد قرآنی از جانب مفسران است. بررسی‌های انجام شده، نشان می‌دهد، این مفسران بزرگ، به طور مستقیم (با ذکر نام) یا به صورت غیر مستقیم از تعلیل‌های این دانشمند بزرگ نحوی بهره برده‌‌اند. در تاثیر پذیری غیر مستقیم در اکثر موارد به واسطه‌ی زجاج و یا زمخشری، دیدگاه سیبویه مورد پذیرش قرار گرفته است. از جمله نتایج این مقاله این است که سیبویه در تحلیل شواهد قرآنی توجه به قواعد نحوی و شیوه‌ی بیان رایج در بین عربها و بافت کلام داشته است. یافته‌ها نشان داد که تاثیر پذیری مفسران از این عالم نحوی بیشتر به صورت غیر مستقیم است و همچنین تحلیل‌های سیبویه در بیشتر موارد از جانب مفسران پذیرفته شده و در برخی موارد با نقد تند به خصوص از جانب فخر رازی و یا با نقد ملایم مواجه شده است. از دیگر نتایج این مقاله اشاره به رویکرد عقل‌گرایی در برخی از تحلیل‌های سیبویه و چهار مفسر است.ین تحلیل‌های سیبویه در بیشتر موارد از جانب مفسران پذیرفته شده و در برخی موارد با نقد تند به خصوص از جانب فخر رازی و یا با نقد ملایم مواجه شده است. از دیگر نتایج این مقاله اشاره به رویکرد عقل‌گرایی در برخی از تحلیل‌های سیبویه و چهار مفسر است
حجت رسولی؛ ابوالفضل رضایی؛ سیده فیروزه حسینی
چکیده
محمد مهدی جواهری شاعر معاصر عراق، از پیشگامان شعر ملی و از احیاگران شعر قدیم به شمار می‌آید. محتوای اشعار جواهری، درآمیخته با انواع شگردهای زبانی است. او با اعتقاد به اینکه زبان یک شاعر، مؤثرترین سلاح برای بیان اندیشه‌های اوست؛ از شگردهای زبانی متنوعی بهره گرفت. قدرت تاثیرگذاری اشعار جواهری و پیامدهایی که به همراه داشته است؛ از مسألۀ ...
بیشتر
محمد مهدی جواهری شاعر معاصر عراق، از پیشگامان شعر ملی و از احیاگران شعر قدیم به شمار می‌آید. محتوای اشعار جواهری، درآمیخته با انواع شگردهای زبانی است. او با اعتقاد به اینکه زبان یک شاعر، مؤثرترین سلاح برای بیان اندیشه‌های اوست؛ از شگردهای زبانی متنوعی بهره گرفت. قدرت تاثیرگذاری اشعار جواهری و پیامدهایی که به همراه داشته است؛ از مسألۀ مهم در ارزیابی آثار اوست. اما باید دید جواهری از چه شیوه‌هایی جهت ارائه مقصود خود بهره گرفته و به چه خلاقیت‌ها و نوآوری‌هایی دست یافته است؟ پژوهش حاضر کوشیده است به روش توصیفی تحلیلی و بر مبنای نظریۀ آشنایی‌زدایی، شواهدی از انواع آشنایی‌زدایی را در قصیدۀ «أطبق دجی» ارائه دهد. هدف این پژوهش، شناساندن شگردهای آشنایی‌زدایی در اشعار جواهری و دست‌یابی به نوآوری‌های شاعر از منظر زیباشناختی به عنوان نمونه‌ای از ادبیات معاصر عراق است. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که انواع آشنایی‌زدایی اعم از آوایی، واژگانی و نحوی در این قصیده به کار گرفته شده است. جواهری با تنوع در کاربست هنرسازه‌ها اعم از تکرار، حذف، فاصله، تقدیم و تاخیر و نمادها؛ فضای مناسبی را برای تأمل و برانگیختن احساس و عاطفۀ مخاطب گشود. در بین انواع آشنایی‌زدایی، اسلوب«تکرار» با شیوه‌های متنوعی مانند تکرار مصوت، صامت، واژه، ترکیب‌ها، اشتقاق و عبارات و با هدف افزایش موسیقی شعر و توازن آوایی و تاکید بر اندیشه؛ بیشترین بسامد را دارد. میل ذاتی جواهری به اسلوب زیباشناسی و دقت شاعر در گزینش واژگان مناسب، عامل مهمی در سبک شعری اوست. تناسب اجزای عبارات و واژگان در هم‌نشینی با یکدیگر و در آمیختن چندین اسلوب و فن از بارزترین شگرد جواهری در این قصیده است.
