نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.
2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
3 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.
چکیده
در میان شیوه‌های پرتعداد نگرش به هستی و تفسیر آن، اکسپرسیونیسم را باید رویکرد منحصر به فردی تلقی نمود. این شیوه که از ماهیتی فرامحاکاتی در گزاره‌گری پدیده‌ها برخوردار است، از توصیف صِرف وقایع-آنگونه که به چشم می‌آیند-عدول می‌کند. ادبیان و هنرورزان این دبستان، صورت‌های عینی پدیده‌ها را در ذهن گزاره کرده و چون خواب‌گزاری از آن‌ها تعبیر می‌کنند؛ جریانی پرهیجان که در مقابل هر ساختار از پیش تعریف‌شده‌ای می‌ایستد و کُرنش می‌کند. این رویکرد با ظرفیت‌های گستردۀ خود، فرصت بسیار مناسبی را برای بازنمایی تصویری برون‌فکنانه از جهان درون و برون انسان معاصر فراهم ساخته است. در این میان، از جمله چهره‌هایی که در ساحت شعر، سروده‌های پرانطباقی را با مبادی این مکتب برجای نهاده، عائشة ارناؤوط (زادۀ 1946م)، نویسنده و شاعر سوری-آلبانیایی است. اشعار او در دو بخش فرم و محتوا، نمودهای برجسته‌ای از ادبیات آبستره را ارائه بخشیده‌اند. از این‌رو، این قلم می‌کوشد تا در جستار حاضر به شیوه‌ای توصیفی-تحلیلی، برساخت‌های زبانی و محتوایی سروده‌های این شاعر معاصر عربی را بر اساس مؤلفه‌های اکسپرسیونیسم واکاود. از جمله نتایج این پژوهش باید به ویژگی‌هایی چون: «تعلیق و اَندروای»، «ریتم و ایقاع ناهمگون» و «استعاره‌های خودگردان» در حوزۀ زبان و نیز درون‌مایه‌هایی نظیر «گروتسک»، «هویّت‌باختگی» و «برون‌فکنی‌های ذهنی-هیجانی» اشاره نمود که در سروده‌های ارناؤوط، از بسامد بالایی برخوردارند.
از جمله نتایج این پژوهش باید به ویژگی‌هایی چون: «تعلیق و اَندروای»، «ریتم و ایقاع ناهمگون» و «استعاره‌های خودگردان» در حوزۀ زبان و نیز درون‌مایه‌هایی نظیر «گروتسک»، «هویّت‌باختگی» و «برون-فکنی‌های ذهنی-هیجانی» اشاره نمود که در سروده‌های ارناؤوط، از بسامد بالایی برخوردارند.
کلیدواژه‌ها
. أرناؤوط، عائشة (1987). الوطنُ المحرم. دمشق: دارالفکر.
- ........................ (1981). الحریق. بیروت: دارالکلمة.
- ........................ (1995). من الرمادِ إلی الرمادِ. دمشق: دار علاءالدین.
- ........................ (2003). حنینُ العَناصر. دمشق: دار کنعان.
- پاکباز، روئین. (1369). در جستجوی زبان نو. تهران: نگاه.
- ألتونجی، محمد. (2001). معجم أعلام النساء. بیروت: دارالعلم للملایین.
- حسینیمهر، ناصر. (1395). اکسپرسیونیسم دادائیسم پست‌مدرنیسم. چاپ دوّم. تهران: نگاه.
- عطیة، نعیم. (1978)، التعبیریة فی الفنّ التشکیلی. قاهرة: دارالمعارف.
- غنی‌الموسوی، أنو.ر (2020). التعبیر الأدبی، بغداد: دار اقواس للنشر.
- فِرِنس، آر. اِس. (1390). اکسپرسیونیسم. ترجمۀ فرزانۀ طاهری. تهران: مرکز.
- داد، سیما. (1395). فرهنگ اصطلاحات ادبی. چاپ پنجم. تهران: مروارید.
- زرین‌کوب، عبدالحسین. (1389). نقد ادبی. چاپ نهم، تهران: امیرکبیر.
- شولتز، دوان پی و شولتز، الن. (1400). نظریههای شخصیت. ترجمۀ یحیی سیدمحمدی، چاپ چهل و دوّم، تهران: ویرایش.
- محمدزاده، حمیده. (1378). اکسپرسیونیسم از نقاشی تا معماری و شهرسازی. تهران: مولیان جم.
- معین، محمد. (1386). فرهنگ فارسی معین. چاپ چهارم، تهران: اَدِنا.
- مکاوی، عبدالغفار. (2017). التعبیریة فی الشعر و القصة و المسرح. القاهرة : مؤسسة هنداوی.
- ملشینگر، زیگفرید. (1366). تاریخ سیاسی تئاتر. ترجمۀ سعید فرهودی، تهران: سروش.
- میرصادقی، جمال. (1377). واژهنامۀ هنر داستاننویسی. تهران: مهناز.
- مندنیپور، شهریار. (1383). کتاب ارواح شهرزاد. تهران: ققنوس.
- ناظرزاده کرمانی، فرهاد. (1389). گزارهگرایی در ادبیات نمایشی. چاپ سوم. تهران: سروش.
- اسفندیاری، علی. (1368). دربارۀ شعر و شاعری. گردآورنده سیروس طاهباز. چاپ سوم. تهران: دفترهای زمانه.
- بتلاب اکبرآبادی، محسن و صفایی، علی. (1391). «سازوکار تعلیق در مقامات حریری». زبان و ادبیات عربی. شمارۀ ششم. صص 37-18. DOI: 10.22067/JALL.V4I6.16280
- ترکمانی، حسینعلی و شکوری، مجتبی. (1397). «گونهشناسی هنر تعلیق در داستانهای قرآن کریم». آموزه‌های قرآنی. شمارۀ بیستوهشتم. صص 177-161.
- فیاضمنش، پرنـد (1384). «نگاهی دیگر به موسیقی شعر و پیوند آن با موضوع، تخیّل و احساسات شاعرانه». پژوهش زبان و ادب فارسی. شمارۀ چهارم. صص 186-163.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله