دوره 15 (1402)
دوره 14 (1401)
دوره 13 (1400)
دوره 12 (1399)
دوره 11 (1398)
دوره 10 (1397)
دوره 9 (1396)
دوره 8 (1395)
دوره 7 (1394)
دوره 6 (1393)
دوره 5 (1393)
دوره 4 (1391)
دوره 3 (1391)
دوره 2 (1389)
دوره 1 (1388)
اطلاعات آماری نشریه
تعداد دوره‌ها 16
تعداد شماره‌ها 36
تعداد مقالات 287
تعداد نویسندگان 393
تعداد مشاهده مقاله 334,392
تعداد دریافت فایل اصل مقاله 197,114
تعداد مقالات ارسال شده 1,821
تعداد مقالات رد شده 1,251
درصد عدم پذیرش 69
تعداد مقالات پذیرفته شده 290
درصد پذیرش 16
تعداد داوران 276

بسمه تعالی

فصلنامه نشریه زبان و ادبیات عربی  دانشگاه فردوسی مشهد  دارای رویکرد تخصصی  به موضوعات با تمرکز برگستره زبان شناسی ،معنا شناسی ونشانه شناسی در بخش زبان ، نقد ادبی و مکاتب نقدی،سبک شناسی و تحلیل و واکاوی متون ادبی  در چارچوب  تخصصی ادبیات عربی می باشد  ،پژوهش‌های انجام پذیرفته  در حوزه‌های  ذکر شده را  در اولویت بررسی و داوری  قرار می دهد.

خط مشی دسترسی آزاد: نشریۀ «زبان و ادبیات عربی  » به صاحب امتیازی دانشگاه فردوسی مشهد؛ به‌طور کامل الزامات انتشار دسترسی آزاد را طبق «Creative Commons Attribution 4.0 International License (CC BY 4.0)» رعایت می‌کند.  بر طبق این مجوز کاربران اجازه دارند اقدامات خواندن، دانلود، کپی، اشتراک‌گذاری، چاپ، جستجو و برقراری لینک با متن کامل مقالات را انجام دهند. لازم به ذکر است متن کامل مقالات منتشرشده به صورت رایگان و بدون نیاز به ثبت‌نام در نشریه در اختیار خوانندگان قرار دارد

این نشریه عضو کمیته بین المللی اخلاق در انتشار (COPE) می‌باشد و از آیین‌نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می‌نماید. مقالات ارسالی از طریق سامانۀ همیاب مشابه‌یابی می‌شوند.

نشریه علمی زبان و ادبیات عربی  در ارزیابی سال 1401 دفتر سیاست گذاری و برنامه ریزی امور پژوهشی وزارت علوم تحقیقات و فناوری  موفق به کسب رتبه "الف" شد .

علمی - پژوهشی نقد ادبی
صدی المرأة فی شعر أبی العلاء المعری والخاقانی الشروانی "دراسة نقدیة مقارنة"

سید مهدی مسبوق؛ رسول فتحی مظفری؛ جواد محمد زاده

دوره 16، شماره 1 ، خرداد 1403، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22067/jallv16.i1.54775

چکیده
  تتناول هذه الدراسة موقف الشاعرین أبی العلاء المعری) 363 – 449 هـ)  والخاقانی الشروانی (520 -595 هـ) من المرأة. إن أبا العلاء المعری کان شاعرا کفیف البصر شدید التشاؤم حیث جعله تشاؤمه ساخطا علی الحیاة الدنیا وأبناءها ولاسیما المرأة. أما الخاقانی الشروانی، فهو من الشعراء الفرس، اشتهر بغموض أشعاره وخفاء معانیها کما اشتهر بتشاؤمه، حیث یری ...  بیشتر

مقاله پژوهشی معناشناسی
تمظهرات الصراع الاجتماعی فی روایة «أدرکها النسیان» لسناء شعلان بناءً علی نظریة لویس کوزر

یوسف متقیان نیا؛ عبدالوحید نویدی

دوره 16، شماره 1 ، خرداد 1403، صفحه 21-37

https://doi.org/10.22067/jallv16.i1.2312-1354

چکیده
  قد حاول العدید من الباحثین وعلماء الاجتماع البحث عن الصراع الاجتماعی وظواهره ونتائجه فی المجتمع البشری. وکان أحد هؤلاء العلماء والباحثین هو لویس کوزر الذی قدم نظریة ممنهجة ومتقنة عن هذه الظاهرة. لقد تأثر کوزر بالفکر المارکسی وأکد علی أنّ الصراع الاجتماعی ینشأ عندما تتصادم الأهداف غیر المتوافقة، سواء کانت ملموسة أو غیر ملموسة. وقد ...  بیشتر

علمی - پژوهشی زبان شناسی
وظائف القریة فی شعر محمّد عفیفی مطر، دراسة سردیّة فی مجموعاته الشعریة الکاملة

شهریار همتی؛ حامد پورحشمتی

دوره 16، شماره 1 ، خرداد 1403، صفحه 38-58

https://doi.org/10.22067/jallv16.i1.75648

چکیده
  تحتلّ القریة مکانةً شاهقةً فی حرکة الخطاب السردیّ المعاصر ویزهر استدعاؤها السردیّ فی رحاب مضامین القصائد وبؤرة صورها المغریة. تمسک القریة بشحنات مفهوماتیة مختلفة تتطوّر وظائفها فی شتّی المواقف علی أساس نوع تعامل الشاعر ومدی علاقاته مع مواضیع ترتبط بالمکان ارتباطاً واقعیاً أو حلمیاً. بین ألوان الأمکنة المفتوحة، اخترنا القریة فی ...  بیشتر

علمی - پژوهشی نقد ادبی
المرأة العاملة فی روایات خولة حمدی (روایة أحلام الشباب... یومیّات فتاة مسلمة، أن تبقى، یاسمین العودة أنموذجا)

محمود آبدانان مهدیزاده؛ حسن دادخواه؛ نرجس هاشمى

دوره 16، شماره 1 ، خرداد 1403، صفحه 59-74

https://doi.org/10.22067/jallv16.i1.2401-1369

چکیده
  إنّ المرأة کیان کلّ أمّة وکلّ حضارة ولها قدسیّة مثل الرجل من حیث المکانة والصورة، وإنّها منبت البشریّة ومنشئة أجیالها وللمرأة دور مهم تؤدّیه فی المجتمع، خصوصا إذا تعلّقت قضیّتها بالروایة. فهی بمثابة أیقونة، لا یمکن الاستغناء عنها لاسیّما فی الروایة العربیّة، لأنّ الکاتب یعالج المرأة ظاهریّاً وباطنیّا؛ یصفها من الخارج ویحلّل نوازع ...  بیشتر

مقاله پژوهشی نقد ادبی
ظاهرة القرآنیَّة فی الشعر العراقی الحدیث شعر مهدی النَهیریّ أُنموذجاً

عبدالامیر دلی مجباس؛ احمدرضا حیدریان شهری؛ یحیى حسن خضیر

دوره 16، شماره 1 ، خرداد 1403، صفحه 75-89

https://doi.org/10.22067/jallv16.i1.2212-1221

چکیده
  تمثلت أهمیّة "القرآنیَّة" فی أنها تقنیة من التقنیات التی یتوصل بها الشاعر إلى زخرفة نصوصه الإبداعیة وجعلها زاخرة بالتصویر الجمالی والواقعی ونظراً للمکانة الهامّة والمقدّسة التی احتلّها القرآن الکریم فی حیاة البشر عامة والمسلمین خاصة، واندفاع المبدعین عامة والشعراء خاصة للتروی من هذا النص المقدس ولرفد أشعارهم منه، وبسبب الأهمیة ...  بیشتر

مقاله پژوهشی سبک شناسی
قراءة صورة الآخر الفرنسی بین النمطین السلبی والإیجابی فی الروایة الجزائریة (روایات معمر حجیج أنموذجا)

دانا طالب پور؛ صالح نجم الدین أمین مجید

دوره 16، شماره 1 ، خرداد 1403، صفحه 90-104

https://doi.org/10.22067/jallv16.i1.2402-1385

چکیده
  تعد ثنائیة الأنا والآخر من أهم مباحث الأدب المقارن، إذ تحیل هذه الثنائیة الجدلیة فی الأغلب على الصراع الطبقی والحضاری، لتحدید مفهوم الأنا لا بد من وجود الأنا/ الذات المرکزیة نقیس من خلالها ذلک الآخر ونتعرف علیه، فالآخر یعنی شخصا آخر أو جماعة مغایرة، ویکون الآخر هو الکائن المختلف عن الذات وهو مفهوم نسبی ومتحرک، ذلک أن الآخر لا یتحدد ...  بیشتر

بررسی معانی کاربردی افعال مزید در قرآن مجید (بررسی موردی)
دوره 10، شماره 18 ، بهمن 1397، ، صفحه 37-64

https://doi.org/10.22067/jall.v10i18.67463

چکیده
   قرآن کریم در مقام نزول از علم الهی به عالم طبیعت به اقتضاء زبان مخاطبان نخستین، در قالب تجلّی به زبان عربی نازل شده، برخوردار از همه مختصات و تکنیک‌های ادبیات بشری است. یکی از آن مختصات که ویژه زبان عربی و از جمله امتیازات زبانی آن است، امکان توسعۀ معنای افعال مجرد از طریق انتقال به ابواب مزید است. افعال بکار رفته در ابواب مزید تقریباً ...  بیشتر

روانشناسی تطبیقی رنگ‌ها در «سقط الزند» معرّی و دیوان رودکی برپایه نظریه ماکس لوشر
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1398، ، صفحه 1-24

https://doi.org/10.22067/jall.v11i2.45820

چکیده
  ابوالعلاء معری، شاعر نابینای عرب­ و رودکی، شاعر نابینای فارسی­زبان، در تصاویر شعری خود استفادة قابل ملاحظه‌ای از رنگ دارند. از آن‌جا که شعر آیینة تمام‌نمای روحیات روانی شاعر است؛ تحقیق در رنگ‌های به‌کار رفته در آن نیز می‌تواند از اهمیت بالایی برخوردار باشد و به عنوان ابزاری مهم در شناسایی هنجارها، واکنش‌ها و رفتارهای شاعر قلمداد ...  بیشتر

"انسجام پیوندی " وجلوه های زیبایی آن درمقامه ساویّه "حریری" براساس نظریه هالیدی و حسن
دوره 10، شماره 19 ، مهر 1397، ، صفحه 95-114

https://doi.org/10.22067/jall.v10i19.66616

چکیده
  «هالیدی و رقیه حسن» در سال 1976 نظریه انسجام متنی را مطرح کردند. آن­ها انسجام را یک مفهوم معنایی می دانند که از طریق نشانه ­های انسجامی (عناصر دستوری، واژگانی و پیوندی) میان اجزاء متن، ارتباط معنایی ایجاد می­کند و ادات پیوندی یا ربط به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای انسجامی که عبارت است از: «وجود ارتباط معنایی و منطقی بین جمله‌های یک ...  بیشتر

تحلیلی روانکاوانه از داستان «سیاه زنگی» از کتاب «شیهه‌ اسب سفید» زکریا تامر
دوره 4، شماره 7 ، اسفند 1391

https://doi.org/10.22067/jall.v4i7.19807

چکیده
  داستان سیاه زنگی اثر زکریا تامر داستان نویس سوری است که در فضایی سوررئالیستی رخ می‌دهد و به شیوه سیال ذهن روایت می‌شود و به این دلیل، شخصیت ها و حوادث داستان برگرفته از ناخودآگاه نویسنده اند. این مقاله در تحلیل داستان مذکور به تحلیل شخصیت های داستان و حوادث آن از منظر نظریه های روانکاوی جدید پرداخته است و هریک از شخصیت های داستان ...  بیشتر

آشنایی‌زدایی در دیوان شعری عرار (مطالعه موردی؛ پنج قصیده: یاحلوة النظرة، متی، راهب الحانة، قالوا أناب، شباب)
دوره 8، شماره 14 ، اسفند 1395، ، صفحه 1-26

https://doi.org/10.22067/jall.v8i14.54359

چکیده
  آشنایی‌زدایی، خروج از مألوف و آشناست؛ خروجی که در پی آن در خواننده یا شنونده سخن، شگفتی حاصل شود؛ یعنی شاعر یا ادیب با زدودن تکرار از زبان، سخنی زیبا و تأثیرگذار خلق کند. شگرد شاعر یا ادیب این است که عادت را از زبان می‌زداید و زبانی نو می‌آفریند؛ زبانی که مهم‌ترین هدفش برجسته‌سازی گفتار است و این همان زبان شعر است. آشنایی‌زدایی، ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
بررسی و تحلیل مفهوم ادبیّت متن و مؤلفه‌های آن از نگاه ادونیس

سمیه بیگ قلعه جوقی؛ سید حسین سیدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 اردیبهشت 1401

https://doi.org/10.22067/jall.2022.70431.1049

چکیده
  مفهوم ادبیّت‌متن و مؤلفه‌های آن، یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات در حوزه نقد ادبی به شمار می‌رود که علی‌رغم تلاش‌های فراوان ناقدان و ادیبان هنوز برای آن تعریفی قطعی و مشخص ارائه نشده است؛ ادونیس نظریه‌پرداز و منتقد برجسته عرب، یکی از معدود ناقدانی می‌باشد که توانسته درباره ادبیّت نظریات جدیدی را مطرح سازد. دیدگاه‌های وی در این ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
بازتولید رمزگان سروده "لِکُلّ امرِئٍ مِن دَهرِهِ ما تَعَوّدا" متنبی (بر اساس الگوی رمزگان رولان بارت)

گل افروز محبی؛ روح الله صیادی نژاد؛ امیرحسین رسول نیا؛ عباس اقبالی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 اردیبهشت 1403

https://doi.org/10.22067/jall.2023.75128.1107

چکیده
  نقد ساختاری از‌ جمله تحلیل‌هایی است که در راستای معنازایی در قرن بیستم و در پی نشانه‌شناسی سوسوری به شکوفایی رسید. «رولان بارت» _نشانه‌شناس و نظریه‌پرداز فرانسوی_ از‌ جمله منتقدان ساختارگرایی است که اهمیّت نظریات‌اش در پی تحوّل‌زایی و ماجراجویی نشانه‌شناختی و ایجاد نوعی نشاط فکری در تحلیل‌ها، نقد مدرن و جریان ساختارگرایی ...  بیشتر

ابر واژگان